[Top][All Lists]
[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
[gnu-pl] Projekt GNU czesc 1
From: |
rekrutacja |
Subject: |
[gnu-pl] Projekt GNU czesc 1 |
Date: |
Sun, 18 Jan 2004 23:28:35 +0000 |
User-agent: |
Mozilla/5.0 (X11; U; Linux i686; en-US; rv:1.4) Gecko/20030630 |
Pierwsza czesc tekstu projekt GNU
Prosze o komentarze
rekrutacja
The GNU Project
Projekt GNU
by Richard Stallman
Richard Martin Stallman
originally published in the book "Open Sources"
Tekst pierwotnie opublikowany w ksi±¿ce "Open Sources"
The first software-sharing community
Pierwsza wspólnota/spo³eczno¶æ dziel±ca siê oprogramowaniem
[mam tu k³opot - wspólnota jest bli¿sze znaczeniowo, ale w jêzyku polskim s³owo
to jest silnie nacechowane ideologicznie, co nie odpowiada angielskiej
community maj±cej bardziej neutralny wyd¼wiêk. Jakie¶ propozycje, g³osy? Jak do
tej pory radzili¶cie sobie z t³umaczeniem tego s³owa? Dalszy tekst trzeba
bêdzie pozmieniaæ konsekwentnie w zale¿no¶ci od obranej opcji]
When I started working at the MIT Artificial Intelligence Lab in 1971, I became
part of a software-sharing community that had existed for many years. Sharing
of software was not limited to our particular community; it is as old as
computers, just as sharing of recipes is as old as cooking. But we did it more
than most.
Kiedy w 1971 roku rozpocz±³em pracê w Laboratorium Sztucznej Inteligencji MIT
[Massachusetts Institute od Technology] sta³em siê czê¶ci± wspólnoty dziel±cej
siê oprogramowaniem, która dzia³a³a przez wiele lat. Dzielenie siê programami
nie ogranicza³o siê wy³±cznie do naszej wspólnoty. Jest tak stare, jak
komputery, podobnie jak dzielenie siê przepisami jest tak stare, jak samo
gotowanie. Ale nasza wspólnota dzieli³a siê w jeszcze wiêkszym stopniu ni¿ inne.
The AI Lab used a timesharing operating system called ITS (the Incompatible
Timesharing System) that the lab's staff hackers (1) had designed and written
in assembler language for the Digital PDP-10, one of the large computers of the
era. As a member of this community, an AI lab staff system hacker, my job was
to improve this system.
Laboratorium Sztucznej Inteligencji korzysta³o z systemu operacyjnego ITS (the
Incompatible Timesharig System), który dzieli³ czas pracy procesora pomiêdzy
u¿ytkowników. Zosta³ on zaprojektowany i napisany w jêzyku assembler przez
hackerów [1] z Laboratorium na komputer Digital PDP-10, jeden z wielkich
komputerów tamtego czasu. Moja praca, jako cz³onka spo³eczno¶ci i pracownika
Laboratorium, polega³a na rozwijaniu tego systemu.
We did not call our software "free software", because that term did not yet
exist; but that is what it was. Whenever people from another university or a
company wanted to port and use a program, we gladly let them. If you saw
someone using an unfamiliar and interesting program, you could always ask to
see the source code, so that you could read it, change it, or cannibalize parts
of it to make a new program.
Nie nazywali¶my naszego oprogramowania "wolnym oprogramowaniem", bo taki termin
wówczas nie istnia³. Ale w³a¶nie takie ono by³o. Je¶li pracownicy innego
uniwersytetu albo firmy chcieli adaptowaæ i u¿ywaæ programu, to z chêci± siê
zgadzali¶my. Kiedy widzia³e¶ kogo¶ korzystaj±cego z nieznanego, interesuj±cego
programu, to zawsze mog³e¶ poprosiæ o jego kod ¼ród³owy: ¿eby go przeczytaæ,
zmieniæ lub u¿yæ jego fragmentów do stworzenia nowego programu.
(1) The use of "hacker" to mean "security breaker" is a confusion on the part
of the mass media. We hackers refuse to recognize that meaning, and continue
using the word to mean, "Someone who loves to program and enjoys being clever
about it."
[1] u¿ycie s³owa hacker w znaczeniu "komputerowy w³amywacz" jest mylne, wina
le¿y tu po stronie mass mediów. My, hackerzy, nie zgadzamy siê z takim jego
rozumieniem, i dalej u¿ywamy terminu hacker rozumianego jako "Kto¶, kto kocha
program i lubi siê nim sprytnie bawiæ."
The collapse of the community
Upadek spo³eczno¶ci
The situation changed drastically in the early 1980s when Digital discontinued
the PDP-10 series. Its architecture, elegant and powerful in the 60s, could not
extend naturally to the larger address spaces that were becoming feasible in
the 80s. This meant that nearly all of the programs composing ITS were
obsolete.
Sytuacja zmieni³a siê drastycznie we wczesnych latach 80., kiedy Digital
zakoñczy³ produkcjê PDP-10. Ich architektura, elegancka i potê¿na w latach 60.,
nie mog³a byæ rozwijana dla wiêkszych przestrzeni adresowych, jakie realizowano
w latach 80. To oznacza³o, ¿e niemal wszystkie programy sk³adaj±ce siê na ITS
sta³y siê przestarza³e.
The AI lab hacker community had already collapsed, not long before. In 1981,
the spin-off company Symbolics had hired away nearly all of the hackers from
the AI lab, and the depopulated community was unable to maintain itself. (The
book Hackers, by Steve Levy, describes these events, as well as giving a clear
picture of this community in its prime.) When the AI lab bought a new PDP-10 in
1982, its administrators decided to use Digital's non-free timesharing system
instead of ITS.
Spo³eczno¶æ hackerów z Laboratorium Sztucznej Inteligencji rozpad³a siê
niewiele wcze¶niej. W roku 1981 rozwijaj±ca siê firma Symbolics zatrudni³a
niemal wszystkich hackerów z Laboratorium, a wyludniona spo³eczno¶æ nie mog³a
siê ju¿ samodzielnie utrzymaæ [na powierzchni]. (Ksi±¿ka "Hackers" Steve'go
Levy opisuje te wydarzenia, a tak¿e daje klarowny opis samej spo³eczno¶ci).
Kiedy Laboratorium zakupi³o nowy komputer PDP-10 w roku 1982, jego
administratorzy zdecydowali siê na korzystanie z zastrze¿onego/nie-wolnego [w
innych miejscach t³umaczê non-free jako "nie-wolny", jednak w tym miejscu
zastrze¿ony chyba lepiej oddaje istotê problemu] systemu operacyjnego
dziel±cego czas pracy firmy Digital w miejsce ITS.
The modern computers of the era, such as the VAX or the 68020, had their own
operating systems, but none of them were free software: you had to sign a
nondisclosure agreement even to get an executable copy.
Nowoczesne w tamtych czasach komputery, takie jak VAX czy 68020, mia³y swoje
w³asne systemy operacyjne, ale ¿aden z nich nie by³ wolnym oprogramowaniem.
Trzeba by³o podpisaæ umowê o nieujawnianiu [*] tylko po to, ¿eby dostaæ
dyskietkê z programem.
[*] umowa o nieujawnianiu /nondisclosure agreement/jest specyficznym rodzajem
umowy zawieranej pomiêdzy producentem a u¿ytkownikiem, w my¶l której u¿ytkownik
pozbawiony jest nie tylko prawa do kopiowania i rozpowszechniania produktu
jakim jest program, ale nawet wyjawiania technicznych problemów i szczegó³ów,
jakie pozna³ w trakcie pracy - przyp. t³um.
This meant that the first step in using a computer was to promise not to help
your neighbor. A cooperating community was forbidden. The rule made by the
owners of proprietary software was, "If you share with your neighbor, you are a
pirate. If you want any changes, beg us to make them."
To oznacza³o, ¿e pierwszym dzia³aniem przy korzystaniu z komputerów by³a
obietnica odmowy pomocy kolegom. Wspó³pracuj±ca ze sob± wspólnota by³a
zakazana. Zasad± wprowadzon± przez w³a¶cicieli zastrze¿onego prawnie
oprogramowania by³o "je¶li dzielisz siê z koleg±, to jeste¶ piratem, a je¶li
potrzebujesz zmian, to popro¶, by¶my je wprowadzili".
The idea that the proprietary-software social system--the system that says you
are not allowed to share or change software--is antisocial, that it is
unethical, that it is simply wrong, may come as a surprise to some readers. But
what else could we say about a system based on dividing the public and keeping
users helpless? Readers who find the idea surprising may have taken
proprietary-software social system as given, or judged it on the terms
suggested by proprietary software businesses. Software publishers have worked
long and hard to convince people that there is only one way to look at the
issue.
Idea, ¿e system spo³eczny ukryty za oprogramowaniem prawnie zastrze¿onym -
system, który mówi, ¿e nie wolno ci dzieliæ siê programami ani ich zmieniaæ -
jest antyspo³eczny, nieetyczny, ¿e jest po prostu niew³a¶ciwy, mo¿e byæ
zaskoczeniem dla niektórych czytelników. Ale co innego mogliby¶my powiedzieæ o
systemie opartym na wprowadzaniu podzia³ów miêdzy ludzi i pozostawianiu
u¿ytkowników bez pomocy? Czytelnicy, którym ta idea wydaje siê zaskakuj±ca,
prawdopodobnie uwa¿aj± system spo³eczny oprogramowania-prawnie-zastrze¿onego za
naturalny, albo os±dzaj± go w terminach u¿ywanych przez producentów
oprogramowania prawnie zastrze¿onego. Producenci oprogramowania ciê¿ko i d³ugo
pracowali nad przekonaniem ludzi, ¿e to jedyny sposób, w jaki mo¿na patrzeæ na
sprawê.
When software publishers talk about "enforcing" their "rights" or "stopping
piracy", what they actually *say* is secondary. The real message of these
statements is in the unstated assumptions they take for granted; the public is
supposed to accept them uncritically. So let's examine them.
Kiedy producenci oprogramowania mówi± o "egzekwowaniu" ich "praw" albo
"powstrzymaniu piractwa", to *co* w danej chwili mówi± jest w istocie
drugorzêdne. Faktyczn± tre¶ci± ich wypowiedzi s± nieumotywowane za³o¿enia
traktowane przez nich jak rzecz oczywista. S³uchacze maj± rzecz przyjmowaæ
bezkrytycznie. Przetestujmy zatem te za³o¿enia.
One assumption is that software companies have an unquestionable natural right
to own software and thus have power over all its users. (If this were a natural
right, then no matter how much harm it does to the public, we could not
object.) Interestingly, the US Constitution and legal tradition reject this
view; copyright is not a natural right, but an artificial government-imposed
monopoly that limits the users' natural right to copy.
Pierwszym jest, ¿e producenci oprogramowania maj± niezbite, naturalne prawo do
posiadania programów, a przez to do wywierania wp³ywu na wszystkich ich
u¿ytkowników. (Gdyby by³o to prawo naturalne, to wtedy bez wzglêdu na to, jak
wiele szkody przynosi spo³eczno¶ci, nie mogliby¶my z nim dyskutowaæ). Ale
konstytucja Stanów Zjednoczonych i tradycja prawna odrzucaj± ten pogl±d. Prawo
autorskie nie jest prawem naturalnym, tylko sztucznym, utrzymywanym przez rz±d
monopolem, który ogranicza naturalne prawo u¿ytkowników do kopiowania.
Another unstated assumption is that the only important thing about software is
what jobs it allows you to do--that we computer users should not care what kind
of society we are allowed to have.
Kolejnym za³o¿eniem jest, ¿e jedyn± istotn± rzecz± w programach komputerowych
jest praca, któr± pozwalaj± one wykonaæ - ¿e my, u¿ytkownicy komputerów, nie
powinni¶my dbaæ o to, jaki rodzaj spo³eczno¶ci mamy prawo tworzyæ.
A third assumption is that we would have no usable software (or would never
have a program to do this or that particular job) if we did not offer a company
power over the users of the program. This assumption may have seemed plausible,
before the free software movement demonstrated that we can make plenty of
useful software without putting chains on it.
Trzecim za³o¿eniem jest, ze nie mieliby¶my u¿ytecznego oprogramowania (albo nie
mieliby¶my nigdy programu do wykonania tej czy tamtej konkretnej pracy)
gdyby¶my nie dali firmie komputerowej w³adzy nad jego u¿ytkownikami. To
za³o¿enie wydawa³o siê ca³kiem sensowne zanim ruch wolnego oprogramowania
pokaza³, ¿e mo¿emy stworzyæ mnóstwo u¿ytecznego oprogramowania bez zak³adania
na niego kajdan.
If we decline to accept these assumptions, and judge these issues based on
ordinary common-sense morality while placing the users first, we arrive at very
different conclusions. Computer users should be free to modify programs to fit
their needs, and free to share software, because helping other people is the
basis of society.
There is no room here for an extensive statement of the reasoning behind this
conclusion, so I refer the reader to the web page,
http://www.gnu.org/philosophy/why-free.html.
Je¶li odrzucimy te za³o¿enia, a rzecz os±dzimy bazuj±c na zwyk³ej,
zdroworozs±dkowej moralno¶ci czyni±c przedmiotem os±du przede wszystkim [dobro]
u¿ytkownika, dojdziemy do krañcowo odmiennych wniosków. U¿ytkownicy komputerów
powinni mieæ wolno¶æ w zakresie modyfikowania programów do swoich potrzeb, i
wolno¶æ do dzielenia siê oprogramowaniem, poniewa¿ pomaganie innym jest
podstaw± funkcjonowania spo³eczeñstwa. Nie ma tu miejsca na przedstawienie
wyczerpuj±cego uzasadnienia tego twierdzenia, dlatego pozwolê sobie skierowaæ
czytelnika do tekstu "Dlaczego oprogramowanie nie powinno mieæ w³a¶cicieli"
(http://www.gnu.org/philosophy/why-free.pl.html)
A stark moral choice.
Wybór czysto moralny
With my community gone, to continue as before was impossible. Instead, I faced
a stark moral choice.
Kiedy moja spo³eczno¶æ przesta³a istnieæ nie mo¿na ju¿ by³o dzia³aæ w ten sam
sposób. Ja natomiast stan±³em w obliczu czysto moralnego wyboru.
The easy choice was to join the proprietary software world, signing
nondisclosure agreements and promising not to help my fellow hacker. Most
likely I would also be developing software that was released under
nondisclosure agreements, thus adding to the pressure on other people to betray
their fellows too.
Naj³atwiejszym rozwi±zaniem by³oby wej¶cie w ¶wiat oprogramowania prawnie
zastrze¿onego - podpisanie umowy o nie ujawnianiu i zgoda na nie udzielanie
pomocy moim kolegom hackerom. Zapewne tak¿e ja pracowa³bym nad rozwojem
oprogramowania publikowanego pod gro¼b± umów o nie ujawnianiu, ty samym
wywieraj±c presjê na innych, aby tak¿e oni zdradzili swoich przyjació³.
I could have made money this way, and perhaps amused myself writing code. But I
knew that at the end of my career, I would look back on years of building walls
to divide people, and feel I had spent my life making the world a worse place.
Móg³bym w ten sposób zarabiaæ pieni±dze, byæ mo¿e móg³bym znale¼æ rado¶æ w
pisaniu kodu. Ale wiedzia³em, ¿e na koñcu swojej kariery obejrza³bym siê na
lata, które spêdzi³em buduj±c mury miêdzy lud¼mi, i poczu³bym ¿e ¿ycie minê³o
mi na czynieniu ¶wiata [jeszcze] gorszym miejscem.
I had already experienced being on the receiving end of a nondisclosure
agreement, when someone refused to give me and the MIT AI lab the source code
for the control program for our printer. (The lack of certain features in this
program made use of the printer extremely frustrating.) So I could not tell
myself that nondisclosure agreements were innocent. I was very angry when he
refused to share with us; I could not turn around and do the same thing to
everyone else.
Ju¿ wtedy do¶wiadczy³em, co znaczy byæ poszkodowanym przez umowê o nie
ujawnianiu, kiedy kto¶ odmówi³ mi oraz Laboratorium MIT kodu ¼ród³owego do
programu kontroluj±cego drukarkê (brak pewnych mo¿liwo¶ci tego programu czyni³
korzystanie z drukarki zajêciem ogromnie frustruj±cym.) Tak wiêc nie mog³em
sobie powiedzieæ, ¿e umowy o nie ujawnianiu s± niewinne. By³em wkurzony, kiedy
odmówiono nam podzielenia siê kodem; nie mog³em odwróciæ kota ogonem i czyniæ
tego samego innym.
Another choice, straightforward but unpleasant, was to leave the computer
field. That way my skills would not be misused, but they would still be wasted.
I would not be culpable for dividing and restricting computer users, but it
would happen nonetheless.
Kolejnym mo¿liwym wyborem, oczywistym, choæ nieprzyjemnym, by³by wybór innej
kariery. W ten sposób moje umiejêtno¶ci nie by³yby szkodliwe, ci±gle jednak
by³yby marnotrawione. Nie by³bym odpowiedzialny za dzielenie i ograniczanie
u¿ytkowników komputerów, ale to i tak mia³oby miejsce.
So I looked for a way that a programmer could do something for the good. I
asked myself, was there a program or programs that I could write, so as to make
a community possible once again?
Dlatego szuka³em drogi, dziêki której móg³bym zrobiæ co¶ dobrego jako
programista. Zapyta³em siebie, czy jest program, lub programy, które móg³bym
napisaæ, i w ten sposób ponownie umo¿liwiæ powstanie wspólnoty.
The answer was clear: what was needed first was an operating system. That is
the crucial software for starting to use a computer. With an operating system,
you can do many things; without one, you cannot run the computer at all. With a
free operating system, we could again have a community of cooperating
hackers--and invite anyone to join. And anyone would be able to use a computer
without starting out by conspiring to deprive his or her friends.
Odpowied¼ by³a jasna: pierwsz± potrzebn± rzecz± jest system operacyjny. To jest
podstawowe oprogramowanie, które umo¿liwia korzystanie z komputera. Maj±c
system operacyjny mo¿na robiæ wiele rzeczy. Bez niego w ogóle nie mo¿na
uruchomiæ komputera. Maj±c wolny system operacyjny ponownie mogliby¶my stworzyæ
wspólnotê wspó³pracuj±cych ze sob± hackerów, i zaprosiæ ka¿dego by do nas
do³±czy³. I ka¿dy móg³by u¿ywaæ komputera bez rozpoczynania od [conspiring to
deprive] swoich przyjació³.
As an operating system developer, I had the right skills for this job. So even
though I could not take success for granted, I realized that I was elected to
do the job. I chose to make the system compatible with Unix so that it would be
portable, and so that Unix users could easily switch to it. The name GNU was
chosen following a hacker tradition, as a recursive acronym for "GNU's Not
Unix."
Jako specjalista od systemów operacyjnych mia³em w³a¶ciwe umiejêtno¶ci. I choæ
nie mog³em byæ pewny sukcesu ca³ego przedsiêwziêcia, to zrozumia³em, ¿e jestem
wybrany do tej pracy. Zdecydowa³em siê zrobiæ system kompatybilny z Unixem, tak
¿eby by³ ³atwy w przenoszeniu na ró¿ne komputery, i ¿eby u¿ytkownicy Unixa
mogli ³atwo siê na niego przerzuciæ. Nazwa GNU zosta³a wybrana, zgodnie ze
stara hackersk± tradycj±, jako rekursywny akronim "GNU Nie jest Unixem" ["Gnu's
Not Unix"].
An operating system does not mean just a kernel, barely enough to run other
programs. In the 1970s, every operating system worthy of the name included
command processors, assemblers, compilers, interpreters, debuggers, text
editors, mailers, and much more. ITS had them, Multics had them, VMS had them,
and Unix had them. The GNU operating system would include them too.
System operacyjny nie oznacza wy³±cznie j±dra, ledwo wystarczaj±cego do
uruchomiania innych programów. W latach 70. ka¿dy system operacyjny warty tej
nazwy zawiera³ procesory [?] komend, asemblery, kompilatory, interpretery [?],
debugery, edytory tekstowe, programy pocztowe i wiele, wiele wiêcej innych
aplikacji. ITS mia³ to wszystko, Multics mia³, VMS mia³ i Unix mia³. System
operacyjny GNU tak¿e mia³ to mieæ.
Later I heard these words, attributed to Hillel (1):
If I am not for myself, who will be for me?
If I am only for myself, what am I?
If not now, when?
The decision to start the GNU project was based on a similar spirit.
Pó¼niej us³ysza³em s³owa, przypisywane Hillelowi (1):
Je¶li nie jestem dla siebie, kto bêdzie dla mnie?
Je¶li jestem tylko dla siebie, to czym jestem?
Je¶li nie teraz, to kiedy?
Decyzja o powo³aniu do ¿ycia Projektu GNU podjêta zosta³a w podobnym duchu.
(1) As an Atheist, I don't follow any religious leaders, but I sometimes find I
admire something one of them has said.
(1) Jako ateista nie jestem zwolennikiem ¿adnego z przywódców religijnych, ale
czasem znajdujê godnymi podziwu s³owa, jakie który¶ z nich wypowiedzia³.
Free as in freedom
Free as in freedom
The term "free software" is sometimes misunderstood--it has nothing to do with
price. It is about freedom. Here, therefore, is the definition of free
software: a program is free software, for you, a particular user, if:
Termin "wolne oprogramowanie" czasem jest mylnie rozumiany - to nie ma nic
wspólnego z cen± [nieprzet³umaczalna gra s³ów: free w jêzyku angielskim znaczy
zarówno wolny, jak i darmowy, patrz te¿ XXXXXXfree]. Termin dotyczy wolno¶ci.
Oto wiêc jest definicja wolnego oprogramowania: program jest wolnym
oprogramowaniem dla ciebie, jego u¿ytkownika, je¶li:
* You have the freedom to run the program, for any purpose.
* masz prawo do jego uruchamiania w dowolnym celu.
* You have the freedom to modify the program to suit your needs. (To make this
freedom effective in practice, you must have access to the source code, since
making changes in a program without having the source code is exceedingly
difficult.)
* masz prawo do modyfikowania programu, tak by zaspokaja³ twoje potrzeby. (¿eby
to prawo by³o efektywne musisz mieæ dostêp do kodu ¼ród³owego, bo wprowadzanie
zmian do programu bez posiadania kodu ¼ród³owego jest niewyobra¿alnie trudne)
* You have the freedom to redistribute copies, either gratis or for a fee.
* masz prawo do rozprowadzania kopii programu, zarówno za darmo, jak i za op³at±
* You have the freedom to distribute modified versions of the program, so that
the community can benefit from your improvements.
* masz prawo do rozprowadzania zmodyfikowanych wersji programu, tak ¿eby
spo³eczno¶æ mog³a skorzystaæ z twoich ulepszeñ.
Since "free" refers to freedom, not to price, there is no contradiction between
selling copies and free software. In fact, the freedom to sell copies is
crucial: collections of free software sold on CD-ROMs are important for the
community, and selling them is an important way to raise funds for free
software development. Therefore, a program which people are not free to include
on these collections is not free software.
S³owo "free" odnosi siê do wolno¶ci, a nie do ceny, wiec nie ma sprzeczno¶ci
miêdzy sprzeda¿± kopii programu, a wolnym oprogramowaniem. W rzeczywisto¶ci
prawo do sprzedawania kopii jest fundamentalne: zestawy wolnego oprogramowania
sprzedawane na CD-romach s± wa¿ne dla spo³eczno¶ci, a sprzedawanie ich jest
istotnym sposobem pozyskiwania funduszy na rozwój wolnego oprogramowania.
Dlatego program, którego ludzie nie mog± do³±czaæ do takiego zestawu, nie jest
wolnym oprogramowaniem.
Because of the ambiguity of "free", people have long looked for alternatives,
but no one has found a suitable alternative. The English Language has more
words and nuances than any other, but it lacks a simple, unambiguous, word that
means "free," as in freedom--"unfettered," being the word that comes closest in
meaning. Such alternatives as "liberated", "freedom," and "open" have either
the wrong meaning or some other disadvantage.
Z powodu wieloznaczno¶ci s³owa "free" ludzie szukali dla niego alternatyw, ale
¿adna nie zosta³a uznana za w³a¶ciw±. Jêzyk angielski posiada wiêcej s³ów i
niuansów ni¿ jakikolwiek inny, ale brakuje w nim prostego, niedwuznacznego
s³owa które znaczy³oby "wolny" ["free" as in "freedom"]. "Nieskrêpowany"
["unfettered"] jest s³owem najbli¿szym mu znaczeniowo. Takie alternatywy jak
"oswobodzony" ["liberated"], "wolno¶æ" ["freedom"] czy "otwarty" ["open"] maj±
albo niew³a¶ciwe znaczenie, albo jakie¶ inne wady.
GNU software and the GNU system
Oprogramowanie GNU i system GNU
Developing a whole system is a very large project. To bring it into reach, I
decided to adapt and use existing pieces of free software wherever that was
possible. For example, I decided at the very beginning to use TeX as the
principal text formatter; a few years later, I decided to use the X Window
System rather than writing another window system for GNU.
Budowanie ca³ego systemu to bardzo du¿y projekt. ¯eby go osi±gn±æ zdecydowa³em
siê zaadaptowaæ i u¿ywaæ istniej±cych fragmentów wolnego oprogramowania gdzie
tylko by³o to mo¿liwe. Na przyk³ad na samym pocz±tku zdecydowa³em siê u¿ywaæ
Tex'a jako podstawowego edytora tekstów, a kilka lat pó¼niej raczej u¿ywaæ X
Window System, ni¿ pisaæ inny system okienkowy dla GNU.
Because of this decision, the GNU system is not the same as the collection of
all GNU software. The GNU system includes programs that are not GNU software,
programs that were developed by other people and projects for their own
purposes, but which we can use because they are free software.
Z powodu tej decyzji system GNU nie jest tym samym, co zestaw ca³ego
oprogramowania GNU. System GNU zawiera programy, które nie s± oprogramowaniem
GNU, programy których by³y tworzone przez innych ludzi czy firmy dla ich
w³asnych potrzeb. Mo¿emy ich jednak u¿ywaæ, bo s± wolnym oprogramowaniem.
Commencing the project
Pocz±tki projektu
In January 1984 I quit my job at MIT and began writing GNU software. Leaving
MIT was necessary so that MIT would not be able to interfere with distributing
GNU as free software. If I had remained on the staff, MIT could have claimed to
own the work, and could have imposed their own distribution terms, or even
turned the work into a proprietary software package. I had no intention of
doing a large amount of work only to see it become useless for its intended
purpose: creating a new software-sharing community.
W styczniu 1984 porzuci³em pracê w MIT i rozpocz±³em pisanie oprogramowania
GNU. Opuszczenie MIT by³o nieodzowne, ¿eby MIT nie móg³ ingerowaæ w
rozprowadzanie GNU jako wolnego oprogramowania. Gdybym pozosta³ pracownikiem
MIT uczelnia mog³aby zg³osiæ roszczenia do mojej pracy, mog³aby zastosowaæ
w³asne regu³y dystrybucji programu, a nawet zamieniæ projekt w oprogramowanie
prawnie zastrze¿one. Nie mia³em ochoty wykonaæ tak ogromnej pracy tylko po to,
¿eby zobaczyæ jak staje siê bezu¿yteczne do zamierzonego celu: stworzenia nowej
wspólnoty dziel±cej siê oprogramowaniem.
However, Professor Winston, then the head of the MIT AI Lab, kindly invited me
to keep using the lab's facilities.
Pomimo to profesor Winston, wtedy szef Laboratorium Sztucznej Inteligencji MIT,
¿yczliwie umo¿liwi³ mi dalsze korzystanie z wyposa¿enia laboratorium.
- [gnu-pl] Projekt GNU czesc 1,
rekrutacja <=