[Date Prev][Date Next][Thread Prev][Thread Next][Date Index][Thread Index]
Update for TUTORIAL.nl
|
From: |
Frederik Fouvry |
|
Subject: |
Update for TUTORIAL.nl |
|
Date: |
Tue, 14 Sep 2004 19:11:13 +0200 (CEST) |
Hi,
This is a corrected version of the Dutch translation of the Emacs
tutorial. The changes are mainly spelling changes (commas,
compound words), typos, and some corrections of plainly wrong
translations. The update is relative to version 1.8 of the CVS
repository. I have tried to minimize the whitespace changes.
(In the patch, produced with diff -c, the first argument is the
current version, the second is the new update.)
Regards,
Frederik Fouvry
----------------------------------------------------------------------
*** /home/HU/fouvry/TUTORIAL.nl 2004-09-14 12:10:36.000000000 +0200
--- /home/HU/fouvry/tut.nl 2004-09-14 18:59:56.000000000 +0200
***************
*** 1,35 ****
Copyright (c) 1985 Free Software Foundation, Inc; Zie de voorwaarden
onderaan.
! Je leest nu de Emacs uitleg, zoals vertaald door Pieter Schoenmakers.
! De meeste Emacs commando's gebruiken de CONTROL toets (soms CTRL of CTL
! genaamd) en/of de META toets (soms genaamd EDIT of ALT). In plaats van
steeds de volledige naam te noemen, gebruiken we de volgende afkortingen:
! C-<chr> betekent: houd de CONTROL toets ingedrukt en type de toets <chr>
! Dus C-f wordt: houd de CONTROL toets ingedrukt en type f.
! M-<chr> betekent: houd de META, EDIT of ALT toets ingedrukt en type de
toets <chr>. Als er geen toets META, EDIT of ALT is, kun je ook
! eerst de ESC toets typen, gevolgd door <chr>. We refereren aan
de ESC toets als <ESC>.
BELANGRIJK: om Emacs te verlaten, type C-x C-c (twee tekens).
! De tekens ">>" tegen de linker kantlijn nodigen je uit om een
bepaald commando te proberen. Bijvoorbeeld:
<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
>> Type nu C-v (volgend scherm) om naar het volgende scherm te gaan.
! (Geef nu het commando door de control toets ingedrukt te houden
terwijl je de v typt.)
Vanaf nu moet je dit steeds herhalen als je klaar bent met het
lezen van een scherm.
! Merk op dat er een tweeregelige overlap is als je van een scherm naar
! het volgende scherm gaat; dit zorgt voor continuïteit bij het lezen van
de tekst.
Het eerste wat je moet weten is hoe je naar verschillende plaatsen in de
! tekst kunt bewegen. Je weet al hoe je een scherm vooruit moet gaan: met
! C-v. Om een scherm terug te gaan, type M-v (houd de META toets ingedrukt
! en type v, of type <ESC>v als je geen META, EDIT of ALT toets hebt).
>> Probeer nu een paar keer M-v, steeds gevolgd door C-v.
--- 1,35 ----
Copyright (c) 1985 Free Software Foundation, Inc; Zie de voorwaarden
onderaan.
! Je leest nu de Emacs-inleiding, zoals vertaald door Pieter Schoenmakers.
! De meeste Emacs-commando's gebruiken de CONTROL-toets (soms CTRL of CTL
! genaamd) en/of de META-toets (soms genaamd EDIT of ALT). In plaats van
steeds de volledige naam te noemen, gebruiken we de volgende afkortingen:
! C-<ltr> betekent: houd de CONTROL-toets ingedrukt en type de toets <ltr>
! Dus C-f wordt: houd de CONTROL-toets ingedrukt en type f.
! M-<ltr> betekent: houd de META-, EDIT- of ALT-toets ingedrukt en type de
toets <chr>. Als er geen toets META, EDIT of ALT is, kun je ook
! eerst de ESC-toets typen, gevolgd door <ltr>. We verwijzen naar
de ESC toets als <ESC>.
BELANGRIJK: om Emacs te verlaten, type C-x C-c (twee tekens).
! De tekens ">>" tegen de linkerkantlijn nodigen je uit om een
bepaald commando te proberen. Bijvoorbeeld:
<<Blank lines inserted here by startup of help-with-tutorial>>
>> Type nu C-v (volgend scherm) om naar het volgende scherm te gaan.
! (Geef nu het commando door de CONTROL-toets ingedrukt te houden
terwijl je de v typt.)
Vanaf nu moet je dit steeds herhalen als je klaar bent met het
lezen van een scherm.
! Merk op dat er een overlapping van twee regels is als je van een scherm naar
! het volgende scherm gaat; dit zorgt voor continuïteit bij het lezen van
de tekst.
Het eerste wat je moet weten is hoe je naar verschillende plaatsen in de
! tekst kan bewegen. Je weet al hoe je een scherm vooruit moet gaan: met
! C-v. Om een scherm terug te gaan, type M-v (houd de META-toets ingedrukt
! en type v, of type <ESC>-v als je geen META, EDIT of ALT toets hebt).
>> Probeer nu een paar keer M-v, steeds gevolgd door C-v.
***************
*** 44,54 ****
C-l maak het scherm schoon en teken alle tekst
opnieuw, waarbij de regel waarop de cursor
staat op het midden van het scherm terecht
! komt. (C-l is control-L, niet control-1.)
>> Kijk waar de cursor is en onthoud de tekst in zijn omgeving.
Type C-l.
! Zoek de cursor en merk op dat 'ie nog steeds bij dezelfde tekst staat.
* BASISCOMMANDO'S CURSORBEWEGINGEN
--- 44,54 ----
C-l maak het scherm schoon en teken alle tekst
opnieuw, waarbij de regel waarop de cursor
staat op het midden van het scherm terecht
! komt. (C-l is CONTROL-L, niet CONTROL-1.)
>> Kijk waar de cursor is en onthoud de tekst in zijn omgeving.
Type C-l.
! Zoek de cursor en merk op dat hij nog steeds bij dezelfde tekst staat.
* BASISCOMMANDO'S CURSORBEWEGINGEN
***************
*** 57,64 ****
Het is handig om per scherm te bewegen, maar hoe beweeg je nu
naar een specifieke plaats op het scherm?
! Er is een aantal manieren waarop je dit kunt doen. De basismanier is
! m.b.v de commando's C-p, C-b, C-f en C-n. Elk van deze commando's
verplaatst de cursor precies een regel of teken in een bepaalde richting
op het scherm. Hier volgt een figuur met de vier commando's en de
richting waarin ze de cursor bewegen:
--- 57,64 ----
Het is handig om per scherm te bewegen, maar hoe beweeg je nu
naar een specifieke plaats op het scherm?
! Er is een aantal manieren waarop je dit kan doen. De basismanier is
! met de commando's C-p, C-b, C-f en C-n. Elk van deze commando's
verplaatst de cursor precies een regel of teken in een bepaalde richting
op het scherm. Hier volgt een figuur met de vier commando's en de
richting waarin ze de cursor bewegen:
***************
*** 71,85 ****
:
volgende regel, C-n
! >> Verplaats, m.b.v. C-n of C-p, de cursor naar de middelste regel van
de figuur. Type dan C-l om de hele figuur in het midden van het
centrum te plaatsen.
Met een beetje kennis van het Engels zijn deze commando's gemakkelijk te
onthouden: de P komt van previous (vorige), de N van next (volgende), de
B van backward (achteruit) en de F van forward (vooruit). Dit zijn de
! basiscommando's om de cursor te bewegen, dus je zult ze CONTINUE
! gebruiken: Het is slim als je ze nu leert te gebruiken.
>> Type een paar keer C-n om de cursor op deze regel te krijgen.
--- 71,85 ----
:
volgende regel, C-n
! >> Verplaats, met C-n of C-p, de cursor naar de middelste regel van
de figuur. Type dan C-l om de hele figuur in het midden van het
centrum te plaatsen.
Met een beetje kennis van het Engels zijn deze commando's gemakkelijk te
onthouden: de P komt van previous (vorige), de N van next (volgende), de
B van backward (achteruit) en de F van forward (vooruit). Dit zijn de
! basiscommando's om de cursor te bewegen, dus je zult ze VOORTDUREND
! gebruiken: het is slim als je ze nu leert te gebruiken.
>> Type een paar keer C-n om de cursor op deze regel te krijgen.
***************
*** 101,109 ****
cursor is.
Type dan enkele keren C-f om de cursor terug naar het einde van de regel
te bewegen.
! Een C-f commnado beweegt de cursor dan naar de volgende regel.
! Wanneer je de cursor voorbij het begin of het einde van het scherm beweegt
zal de tekst over het scherm heen schuiven. Dit heet `scrollen', of
`schuiven' in goed Nederlands. Door te scrollen zorgt Emacs ervoor dat de
cursor de gewenste beweging kan doen zonder dat de cursor van het scherm
--- 101,109 ----
cursor is.
Type dan enkele keren C-f om de cursor terug naar het einde van de regel
te bewegen.
! Een C-f commando beweegt de cursor dan naar de volgende regel.
! Wanneer je de cursor voorbij het begin of het einde van het scherm beweegt,
zal de tekst over het scherm heen schuiven. Dit heet `scrollen', of
`schuiven' in goed Nederlands. Door te scrollen zorgt Emacs ervoor dat de
cursor de gewenste beweging kan doen zonder dat de cursor van het scherm
***************
*** 112,155 ****
>> Probeer de cursor voorbij de onderkant van het scherm te bewegen met
C-n en zie wat er gebeurt.
! Als beweging op letterteken te langzaam gaat, kun je de cursor ook per
! woord bewegen. M-f (Meta-f) beweegt de cursor een woord vooruit en M-b
een woord achteruit.
>> Type enkele keren M-f en M-b.
! Als je midden in een woord staat beweegt M-f de cursor naar het eind van
! het woord. Als je op een witte ruimte tussen woorden staat beweegt M-f de
cursor naar het eind van het volgende woord. Het commando M-b beweegt
! analoog, de andere kant op.
! >> Type enkele keren M-f en M-b en daar tussendoor enkele keren C-f en C-b,
zodat je ziet wat M-f en M-b doen vanaf bepaalde plaatsen in een
woord en tussen twee woorden.
! Merk op dat er een analogie zit tussen enerzijds C-f en C-b en
! anderzijds M-f en M-b. Het is bij veel commando's zo dat Meta tekens
gebruikt worden om iets te doen in eenheden van de taal (woorden,
! zinnen, alinea's) terwijl Control tekens te maken hebben met dingen die
! los staan van wat je aan het editten bent (tekens, regels, etc).
Deze analogie gaat ook op voor regels en zinnen: C-a en C-e bewegen de
cursor naar het begin of eind van een regel, terwijl met M-a,
! respectievelijk M-e, de cursor naar het begin of eind van een zin gaat.
! >> Type enkele keren C-a en dan enkele keren C-e.
! Type enkele keren M-a en dan enkele keren M-e.
! Zie hoe herhaalde C-a commando's niets doen, terwijl herhaalde M-a
commando's steeds een zin terug bewegen. Alhoewel ze niet volledig
! overeenkomen is het gedrag van allebei niet onnatuurlijk.
De plaats van de cursor in de tekst wordt `punt' genoemd (zonder
! lidwoord, `point' in het Engels). Anders gezegd: de cursor laat op het
scherm de plek zien waarop punt in de tekst staat.
! Nu volgt een samenvatting van eenvoudige cursorbewegingsoperaties,
! inclusief die commando's die per woord of zin bewegen:
C-f ga een teken vooruit
C-b ga een teken achteruit
--- 112,156 ----
>> Probeer de cursor voorbij de onderkant van het scherm te bewegen met
C-n en zie wat er gebeurt.
! Als beweging op basis van tekens te langzaam gaat, kan je de cursor ook per
! woord bewegen. M-f (META-f) beweegt de cursor een woord vooruit en M-b
een woord achteruit.
>> Type enkele keren M-f en M-b.
! Als je midden in een woord staat, beweegt M-f de cursor naar het eind van
! het woord. Als je op een witte ruimte tussen woorden staat, beweegt M-f de
cursor naar het eind van het volgende woord. Het commando M-b beweegt
! de cursor analoog de andere kant op.
! >> Type enkele keren M-f en M-b en daar tussendoor een paar maal C-f en C-b,
zodat je ziet wat M-f en M-b doen vanaf bepaalde plaatsen in een
woord en tussen twee woorden.
! Merk op dat er een analogie bestaat tussen enerzijds C-f en C-b en
! anderzijds M-f en M-b. Het is bij veel commando's zo dat META-tekens
gebruikt worden om iets te doen in eenheden van de taal (woorden,
! zinnen, alinea's) terwijl Control-tekens te maken hebben met dingen die
! los staan van wat je aan het editeren bent (tekens, regels, enz.).
Deze analogie gaat ook op voor regels en zinnen: C-a en C-e bewegen de
cursor naar het begin of eind van een regel, terwijl met M-a,
! respectievelijk M-e, de cursor naar het begin, respectievelijk het eind,
! van een zin gaat.
! >> Type enkele keren C-a, en dan een enkele keren C-e.
! Type een paar maal M-a, en dan enkele keren M-e.
! Bemerk hoe herhaalde C-a commando's niets doen, terwijl herhaalde M-a
commando's steeds een zin terug bewegen. Alhoewel ze niet volledig
! overeenkomen is het gedrag van beide niet onnatuurlijk.
De plaats van de cursor in de tekst wordt `punt' genoemd (zonder
! lidwoord, `point' in het engels). Anders gezegd: de cursor laat op het
scherm de plek zien waarop punt in de tekst staat.
! Nu volgt een samenvatting van eenvoudige cursorbewegingen,
! met inbegrip van de commando's die per woord of zin bewegen:
C-f ga een teken vooruit
C-b ga een teken achteruit
***************
*** 167,182 ****
M-e ga vooruit naar het eind van de zin
>> Probeer al deze commando's een paar keer als oefening.
! Deze commando's worden het frequentst gebruikt.
! Er zijn nog twee belangrijk cursorbewegingsoperaties: M-<
! (Meta kleiner-dan) beweegt de cursor naar het begin van het bestand,
! en M-> (Meta groter-dan) beweegt de cursor naar het eind.
!
! Op de meeste toetsenborden zit de '<' boven de komma, zodat je de Shift
! toets (ook wel bekend als de hoofdlettertoets) moet gebruiken om het '<'
! teken in te typen. Op deze toetsenborden moet je ook de shift gebruiken
! om M-< in te typen: zonder shift zou je M-, (Meta komma) typen.
>> Type nu M-< om naar het begin van dit bestand te gaan.
Gebruik daarna C-v om hier weer terug te komen.
--- 168,183 ----
M-e ga vooruit naar het eind van de zin
>> Probeer al deze commando's een paar keer als oefening.
! Deze commando's worden het vaakst gebruikt.
! Er zijn nog twee belangrijke cursorbewegingen: M-<
! (META kleiner-dan) beweegt de cursor naar het begin van het bestand,
! en M-> (META groter-dan) beweegt hem naar het eind.
!
! Op de meeste toetsenborden zit de '<' boven de komma, zodat je de
! Shift-toets (ook wel bekend als de hoofdlettertoets) moet gebruiken om het
! '<'-teken in te typen. Op deze toetsenborden moet je ook de shift
! gebruiken om M-< in te typen: zonder shift zou je M-, (META komma) typen.
>> Type nu M-< om naar het begin van dit bestand te gaan.
Gebruik daarna C-v om hier weer terug te komen.
***************
*** 184,211 ****
>> Type nu M-> om naar het eind van het bestand te springen.
Gebruik daarna M-v om hier weer terug te komen.
! Als je toetsenbord pijltjestoetsen heeft kun je ook die gebruiken om de
! cursor te verplaatsen. We raden je aan om C-b, C-f, C-n en C-p op zijn
! minst te leren, om drie redenen. Ten eerste werken ze op alle
toetsenborden, ook die zonder pijltjestoetsen. Ten tweede zul je merken
! dat, wanneer je eenmaal wat ervaring hebt opgedaan in het omgaan met
! Emacs, het gebruik van deze CTRL tekens sneller gaat dan het werken met
! pijltjestoetsen (omdat je handen in de typehouding kunnen blijven). Ten
! derde, als je eenmaal gewend bent aan deze commando's met CTRL tekens,
! kun je makkelijk andere geavanceerde cursorbewegingscommando's leren.
! De meeste Emacs commando's accepteren een numeriek argument. Voor de
meeste commando's is dit argument het aantal keren dat het commando
! herhaald moet worden. Je geeft dit numerieke argument aan, dat vooraf
! gegaan wordt door het commando C-u, de cijfers van het getal te typen.
! Als je toetsenbord een META (of EDIT of ALT) toets heeft, is er ook
een andere manier om het getal aan te geven: type de cijfers terwijl
je de META toets ingedrukt houdt. We raden je aan de C-u manier te
! leren omdat die werkt op elk willekeurig toetsenbord.
Bijvoorbeeld, C-u 8 C-f beweegt de cursor 8 plaatsen naar voren.
! >> Probeer eens om met C-n of C-p en één numeriek argument de cursor
met slechts een commando naar een regel in de buurt van deze zin te
bewegen.
--- 185,212 ----
>> Type nu M-> om naar het eind van het bestand te springen.
Gebruik daarna M-v om hier weer terug te komen.
! Als je toetsenbord pijltjestoetsen heeft, kan je die ook gebruiken om de
! cursor te verplaatsen. We raden je aan om C-b, C-f, C-n en C-p
! te leren, om drie redenen. Ten eerste werken ze op alle
toetsenborden, ook die zonder pijltjestoetsen. Ten tweede zul je merken
! dat wanneer je eenmaal wat ervaring hebt opgedaan in de omgang met
! Emacs, het gebruik van de CTRL-tekens sneller is dan werken met de
! pijltjestoetsen (omdat je handen in de normale type-positie kunnen blijven).
Ten
! derde, als je eenmaal gewend bent aan deze commando's met CTRL-tekens,
! kan je makkelijk andere gevorderde cursorbewegingscommando's leren.
! De meeste Emacs-commando's accepteren een numeriek argument. Voor de
meeste commando's is dit argument het aantal keren dat het commando
! herhaald moet worden. Je geeft dit numerieke argument aan met C-u en
! vervolgens de cijfers van het getal, vóór het commando.
! Als je toetsenbord een META- (of EDIT- of ALT-) toets hebt, is er ook
een andere manier om het getal aan te geven: type de cijfers terwijl
je de META toets ingedrukt houdt. We raden je aan de C-u manier te
! leren omdat die beschikbaar is op elke terminal.
Bijvoorbeeld, C-u 8 C-f beweegt de cursor 8 plaatsen naar voren.
! >> Probeer eens om met C-n of C-p en een numeriek argument de cursor
met slechts een commando naar een regel in de buurt van deze zin te
bewegen.
***************
*** 218,230 ****
>> Probeer nu C-u 8 C-v.
! Als het goed is is de tekst daarmee 8 regels opgeschoven. Als je weer
! terug omlaag wil scrollen kun je een argument aan M-v geven.
! Als je een windowing systeem gebruikt, zoals X Windows, dan zou je een
lange rechthoek moeten zien aan de linkerkant van het Emacs window. Deze
! rechthoek heet een scrollbar (misschien is `verschuifbalk' een goede
! vertaling). Je kunt de tekst scrollen door met de muis in de scrollbar te
klikken.
>> Klik met de middelste muisknop bovenaan het donkere gebied in de
--- 219,231 ----
>> Probeer nu C-u 8 C-v.
! Als het goed is, is de tekst daarmee 8 regels opgeschoven. Als je terug
! omlaag wil scrollen, kan je een argument aan M-v geven.
! Als je een scherm met vensters gebruikt, zoals X Windows, dan zou je een
lange rechthoek moeten zien aan de linkerkant van het Emacs window. Deze
! rechthoek heet een scrollbar (misschien is `schuifbalk' een goede
! vertaling). Je kan de tekst scrollen door met de muis in de scrollbar te
klikken.
>> Klik met de middelste muisknop bovenaan het donkere gebied in de
***************
*** 232,273 ****
afhankelijk is van hoe hoog of laag je klikt.
>> Beweeg de muis heen en weer terwijl je de middelste muisknop ingedrukt
! houdt. Je zult zien dat de tekst met de muis mee heen en weer scrollt.
* ALS EMACS HANGT
-----------------
! Als Emacs niet meer op commando's reageert kun je haar veilig onderbreken
! door C-g te typen. Je kunt C-g gebruiken om een commando te stoppen als
! het te lang duurt om het uit te voeren.
! Je kunt C-g ook gebruiken om een numeriek argument weg te gooien of
! om het begin van een commando dat je niet wilt afmaken te vergeten.
>> Type nu C-u 100 om een numeriek argument te maken met de waarde 100, en
type dan C-g. Type vervolgens C-f. Als het goed is is de cursor maar
! één positie verplaatst, omdat je het argument weggegooid hebt met C-g.
! Als je per ongeluk een <ESC> typt kun je dat ongedaan maken met het
commando C-g.
* ONMOGELIJKE COMMANDO'S
------------------------
! Sommige Emacs commando's zijn onmogelijk gemaakt zodat beginnende
! gebruikers ze niet per ongeluk kunnen uitvoeren.
! Als je één van de onmogelijke commando's intypt laat Emacs uitleg zien
! over het commando dat je gegeven hebt en vraagt of je het werkelijk uit
! wilt voeren.
! Wanneer je het commando echt wilt uitvoeren, type dan Spatie (de
! spatiebalk) als antwoord op de vraag. Normaliter wil je het commando niet
uitvoeren en beantwoord je de vraag met "n" (van `no' of `nee').
! >> Type C-x C-l (een onmogelijk commando),
en type dan n als antwoord op de vraag.
--- 233,274 ----
afhankelijk is van hoe hoog of laag je klikt.
>> Beweeg de muis heen en weer terwijl je de middelste muisknop ingedrukt
! houdt. Je zal zien dat de tekst met de muis mee heen en weer scrollt.
* ALS EMACS HANGT
-----------------
! Als Emacs niet meer op commando's reageert, kan je haar veilig onderbreken
! door C-g te typen. Je kan C-g gebruiken om een commando te stoppen als
! het te lang duurt om uit te voeren.
! Je kan C-g ook gebruiken om een numeriek argument te verwijderen of om het
! begin van een commando dat je niet wilt afmaken te vergeten.
>> Type nu C-u 100 om een numeriek argument te maken met de waarde 100, en
type dan C-g. Type vervolgens C-f. Als het goed is is de cursor maar
! een positie verplaatst, omdat je het argument verwijderd hebt met C-g.
! Als je per ongeluk een <ESC> typt, kan je dat ongedaan maken met het
commando C-g.
* ONMOGELIJKE COMMANDO'S
------------------------
! Sommige Emacs commando's zijn uitgeschakeld zodat beginnende gebruikers ze
! niet per ongeluk kunnen uitvoeren.
! Als je een van de uitgeschakelde commando's intypt, laat Emacs uitleg zien
! over het commando dat je gegeven hebt en vraagt of je het werkelijk wil
! uitvoeren.
! Wanneer je het commando echt wil uitvoeren, type dan Spatie (de
! spatiebalk) als antwoord op de vraag. Normaal wil je het commando niet
uitvoeren en beantwoord je de vraag met "n" (van `no' of `nee').
! >> Type C-x C-l (een uitgeschakeld commando),
en type dan n als antwoord op de vraag.
***************
*** 275,290 ****
----------
Emacs kan meerdere vensters laten zien, elk venster met zijn eigen tekst.
! We zullen later uitleggen hoe je met meerdere vensters om kunt gaan. Op
dit moment willen we slechts uitleggen hoe je van extra vensters af kunt
! komen en terug kunt keren naar simpelweg editten met 1 venster. Het is
eenvoudig:
! C-x 1 een enkel venster (i.e. gooi alle andere vensters weg)
! Het commando is Control-x gevolgd door het cijfer 1. C-x 1 vergroot het
venster waar de cursor in staat tot het hele scherm. Alle andere vensters
! worden weggegooid.
>> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l.
>> Type nu Control-h k Control-f.
--- 276,291 ----
----------
Emacs kan meerdere vensters laten zien, elk venster met zijn eigen tekst.
! We zullen later uitleggen hoe je met meerdere vensters om kan gaan. Op
dit moment willen we slechts uitleggen hoe je van extra vensters af kunt
! komen en terug kan keren naar eenvoudig editeren met één venster. Het is
eenvoudig:
! C-x 1 een enkel venster (dat wil zeggen: verwijder alle andere
vensters)
! Het commando is CONTROL-x gevolgd door het cijfer 1. C-x 1 vergroot het
venster waar de cursor in staat tot het hele scherm. Alle andere vensters
! worden verwijderd.
>> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l.
>> Type nu Control-h k Control-f.
***************
*** 297,311 ****
* TOEVOEGEN EN WEGHALEN
-----------------------
! Als je tekst toe wilt voegen type je die eenvoudigweg in. Tekens die je
! kunt zien, zoals A, 7, *, en dergelijke, worden door Emacs als tekst
! geïnterpreteerd en meteen aan de tekst. Type <Return> (de `volgende regel'
! toets) om een Newline toe te voegen en dus een nieuwe regel te beginnen.
! Je kunt het laatste teken dat je intypte weghalen door <Delback> te typen.
! <Delback> is een toets op het toetsenbord--dezelfde toets die je normaal
gesproken gebruikt, buiten Emacs, om het laatst ingetypte teken te wissen.
! Het is meestal een grote toets, een paar rijen boven de <Return> toets,
waar "Delete", "Del" of "Backspace" op staat.
Als er op die grote toets "Backspace" staat, dan is dat degene die je
--- 298,313 ----
* TOEVOEGEN EN WEGHALEN
-----------------------
! Als je tekst toe wil voegen, type je die eenvoudigweg in. Tekens die je
! kan zien, zoals A, 7, *, en dergelijke, worden door Emacs als tekst
! geïnterpreteerd en meteen aan de tekst toegevoegd. Type <Return> (de
! `volgende regel'-toets) om een Newline toe te voegen en dus een nieuwe
! regel te beginnen.
! Je kan het laatste teken dat je hebt ingetypt weghalen door <Delback> te
typen.
! <Delback> is een toets op het toetsenbord -- dezelfde toets die je normaal
gesproken gebruikt, buiten Emacs, om het laatst ingetypte teken te wissen.
! Het is meestal een grote toets, een paar rijen boven de <Return>-toets,
waar "Delete", "Del" of "Backspace" op staat.
Als er op die grote toets "Backspace" staat, dan is dat degene die je
***************
*** 313,444 ****
toets zijn waarop "Delete" staat, maar dat is niet <Delback>.
In het algemeen haalt <Delback> het teken dat juist voor de cursorpositie
! staat weg.
>> Probeer dit nu: type een paar letters en haal ze weer weg door een paar
keer op <Delback> te drukken. Maak je niet druk over het feit dat dit
! bestand verandert; je zult niets veranderen aan de originele versie van
! deze uitleg. Je zit slechts je eigen kopie te wijzigen.
! Als een regel tekst te lang wordt om de regel op het scherm te laten
! zien dan gaat de regel verder op een volgende schermregel. Een backslash
! ("\") in de rechtermarge laat dan zien dat de regel op de volgende
! schermregel verder gaat.
>> Voeg nu tekst toe totdat je de rechter kantlijn raakt, en blijf
! toevoegen. Je zult zien dat er een vervolgregel verschijnt.
>> Type weer enkele keren <Delback> om zoveel tekens weg te halen tot
de regel weer op een schermregel past. De vervolgregel zal verdwijnen.
! Je kunt een Newline weggooien als elk ander teken. Als je een Newline
! weggooit voeg je de twee regels waar de Newline tussen staat samen tot een
enkele regel. Als de regel die het resultaat is van deze operatie niet op
! een schermregel past zal hij getoond worden met een vervolgregel.
>> Beweeg de cursor naar het begin van een regel en type <Delback>. Dit
voegt de huidige en vorige regel samen.
! >> Type <Return> om de Newline die je net weggooide weer toe te voegen.
! Je herinnert je dat je bij de meeste Emacs commando's het aantal keren dat
! iets herhaald moet worden, op kunt geven. Dit geldt ook voor gewone tekens.
! Als je een gewoon teken herhaalt wordt dat teken herhaaldelijk toegevoegd.
>> Probeer dat nu: type C-u 8 * om ******** toe te voegen.
Je hebt nu de basismanier geleerd om iets in Emacs te typen en fouten te
! corrigeren. Je kunt tekst ook per woord of regel weggooien. Hier volgt
een samenvatting van de commando's om tekst te verwijderen:
! <Delback> haal het teken weg dat voor de cursor staat
! C-d haal het teken weg dat achter de cursor staat
! M-<Delback> gooi het woord weg dat voor de cursor staat
! M-d gooi het woord weg dat achter de cursor staat
! C-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de regel
! M-k gooi alles weg van de cursor tot het eind van de zin
Merk op dat <Delback> en C-d met M-<Delback> en M-d de analogie die begon
met C-f en M-f verder trekken (waarbij we voor het gemak even vergeten dat
<Delback> niet echt een control teken is). C-k en M-k lijken enigzins op
C-e en M-e in hun relatie tot regels en zinnen.
! Als je meer dan een enkel teken tegelijk weghaalt bewaart Emacs de tekst
! die je weggooit zodat je hem weer terug kunt halen. Weggegooide tekst
! terughalen heet "yanken". Je kunt weggegooide tekst terugbrengen op de
! plaats waar je hem hebt weggegooid of op een andere plaats in de tekst.
! Je kunt ook meerdere keren yanken om er meedere kopieën van te maken. Het
yank-commando is C-y.
! Merk op dat er een verschil is tussen het weghalen en weggooien van iets:
! iets dat je hebt weggooid kun je terugbrengen, maar iets dat je hebt
weggehaald niet. (In het Engels is het verschil tussen `killing' en
! `deleting' duidelijker dan tussen de Nederlandse vertaling `weggooien' en
`weghalen'.) In het algemeen geldt dat de commando's die meer tekst dan
! een enkel teken, Newline of spatie verwijderen deze tekst bewaren zodat die
geyankt kan worden, terwijl dat niet geldt voor commando's die slechts een
enkel teken weghalen.
>> Zet de cursor op het begin van een regel die niet leeg is.
! Type C-k om de tekst op die regel weg te gooien.
! >> Type C-k een tweede keer. Nu gooit dit commando het Newline teken
! weg.
! Merk op hoe een enkel C-k commando de inhoud van een regel weggooit, een
tweede C-k commando de regel zelf zodat alle volgende regels een regel
! omhoog komen. Het numerieke argument is voor C-k bijzonder: het aangegeven
! aantal regels zal worden weggegooid, inclusief de inhoud. Dit is meer dan
! simpelweg herhaling: C-u 2 C-k gooit twee regels weg, terwijl tweemaal
C-k typen dat niet doet.
! Om de laatst weggegooide tekst terug te halen naar de plaats waar de
cursor nu op staat (te yanken), type C-y.
>> Probeer het nu: type C-y om de tekst te yanken.
Het is alsof je met C-y iets uit de prullenbak haalt wat je net had
! weggegooid. Merk op dat verschillende C-k's achter elkaar alle regels
! die weggegooid worden bij elkaar bewaart zodat een enkele C-y die regels
in een keer terugbrengt.
>> Probeer het nu: type C-k een paar keer.
! Om de weggegooide tekst terug te halen:
>> Type C-y. Beweeg de cursor enkele regels naar beneden en type weer C-y.
! Je ziet nu hoe je tekst kunt kopiëren.
! Wat nu te doen als je tekst terug wilt brengen, maar je hebt intussen al
! iets anders weggegooid? C-y zou datgene terugbrengen wat je het
! recentst hebt weggegooid. Gelukkig is de voorgaande tekst niet verloren
gegaan. Je kunt die tekst terughalen met M-y. Nadat je C-y hebt getypt
om de recentst weggegooide tekst terug te halen, vervangt M-y die tekst
met de tekst die je daarvoor had weggegooid. Je kunt M-y herhalen om
! tekst terug te halen die je reeds langer geleden hebt weggegooid. Als
! je de tekst te pakken hebt die je zocht hoef je niets te doen om die
! daar te houden. Je kunt gewoon verder werken en de teruggehaalde tekst
met rust laten.
! Als je M-y vaak genoeg typt kom je terug waar je begon, bij de recentst
! weggegooide tekst.
! >> Gooi een regel weg, beweeg de cursor wat, en gooi nog een regel weg.
! Type C-y om de tweede regel die je weggooide terug te halen.
Type nog een M-y en die regel wordt vervangen door de eerste regel
! die je weggooide.
Type nog enkele keren M-y en zie wat er langs komt. Herhaal dit tot de
tweede regel weer langs komt, en dan nog een paar keer.
! Je kunt ook experimenteren met positieve en negatieve argumenten aan
M-y.
* HERSTELLEN
------------
! Als je de tekst veranderd hebt en als je daar toch niet tevreden mee bent,
! dan kun je de verandering ongedaan maken met het herstel commando, C-x u.
Normaal gesproken herstelt C-x u de veranderingen die het gevolg zijn van
een enkel commando; door herhaaldelijk C-x u te typen, worden steeds
--- 315,446 ----
toets zijn waarop "Delete" staat, maar dat is niet <Delback>.
In het algemeen haalt <Delback> het teken dat juist voor de cursorpositie
! staat, weg.
>> Probeer dit nu: type een paar letters en haal ze weer weg door een paar
keer op <Delback> te drukken. Maak je niet druk over het feit dat dit
! bestand verandert; je zal niets veranderen aan de originele versie van
! deze inleiding. Je zit slechts je eigen kopie te wijzigen.
! Als een regel tekst te lang wordt om helemaal op het scherm getoond
! te worden, dan gaat ze verder op de volgende schermregel. Een backslash
! ("\") in de rechtermarge (of, als je een scherm met vensters
! gebruikt, een kleine gebogen pijl) laat dan zien dat de regel op de
! volgende schermregel verder gaat.
>> Voeg nu tekst toe totdat je de rechter kantlijn raakt, en blijf
! toevoegen. Je zal zien dat er een vervolgregel verschijnt.
>> Type weer enkele keren <Delback> om zoveel tekens weg te halen tot
de regel weer op een schermregel past. De vervolgregel zal verdwijnen.
! Je kan een Newline zoals elk ander teken verwijderen. Als je een Newline
! verwijdert, voeg je de twee regels waar de Newline tussen staat samen tot een
enkele regel. Als de regel die het resultaat is van deze operatie niet op
! een schermregel past zal ze getoond worden met een vervolgregel.
>> Beweeg de cursor naar het begin van een regel en type <Delback>. Dit
voegt de huidige en vorige regel samen.
! >> Type <Return> om de Newline die je net verwijderd hebt weer toe te voegen.
! Je herinnert je dat je bij de meeste Emacs-commando's het aantal keren dat
! ze herhaald moeten worden op kan geven. Dit geldt ook voor gewone tekens.
! Als je een gewoon teken herhaalt, wordt dat teken herhaaldelijk toegevoegd.
>> Probeer dat nu: type C-u 8 * om ******** toe te voegen.
Je hebt nu de basismanier geleerd om iets in Emacs te typen en fouten te
! verbeteren. Je kan tekst ook per woord of regel verwijderen. Hier volgt
een samenvatting van de commando's om tekst te verwijderen:
! <Delback> haal het teken weg dat voor de cursor staat
! C-d haal het teken weg dat achter de cursor staat
! M-<Delback> verwijder het woord dat voor de cursor staat
! M-d verwijder het woord dat achter de cursor staat
! C-k verwijder alles van de cursor tot het eind van de regel
! M-k verwijder alles van de cursor tot het eind van de zin
Merk op dat <Delback> en C-d met M-<Delback> en M-d de analogie die begon
met C-f en M-f verder trekken (waarbij we voor het gemak even vergeten dat
<Delback> niet echt een control teken is). C-k en M-k lijken enigzins op
C-e en M-e in hun relatie tot regels en zinnen.
! Als je meer dan een enkel teken tegelijk weghaalt, bewaart Emacs de tekst
! die je verwijdert, zodat je haar weer terug kan halen. Verwijderde tekst
! terughalen heet "yanken". Je kan verwijderde tekst terugbrengen op de
! plaats waar je haar hebt verwijderd of op een andere plaats in de tekst.
! Je kan ook meerdere keren yanken om er meedere kopieën van te maken. Het
yank-commando is C-y.
! Merk op dat er een verschil is tussen iets weghalen en iets verwijderen:
! iets dat je hebt verwijderd, kan je terugbrengen, maar iets dat je hebt
weggehaald niet. (In het Engels is het verschil tussen `killing' en
! `deleting' duidelijker dan tussen de nederlandse vertaling `verwijderen' en
`weghalen'.) In het algemeen geldt dat de commando's die meer tekst dan
! een enkel teken, Newline of spatie verwijderen, deze tekst bewaren zodat ze
geyankt kan worden, terwijl dat niet geldt voor commando's die slechts een
enkel teken weghalen.
>> Zet de cursor op het begin van een regel die niet leeg is.
! Type C-k om de tekst op die regel te verwijderen.
! >> Type C-k een tweede keer. Nu verwijdert dit commando het Newline-teken.
! Merk op hoe een enkel C-k commando de inhoud van een regel verwijdert, een
tweede C-k commando de regel zelf zodat alle volgende regels een regel
! omhoog komen. Het numerieke argument is voor C-k bijzonder: het aangegeven
! aantal regels zal worden verwijderd, inclusief de inhoud. Dit is meer dan
! simpelweg herhaling: C-u 2 C-k verwijdert twee regels, terwijl tweemaal
C-k typen dat niet doet.
! Om de laatst verwijderde tekst terug te halen naar de plaats waar de
cursor nu op staat (te yanken), type C-y.
>> Probeer het nu: type C-y om de tekst te yanken.
Het is alsof je met C-y iets uit de prullenbak haalt wat je net had
! verwijderd. Merk op dat verschillende C-k's achter elkaar alle regels
! die verwijderd worden, bij elkaar bewaart zodat een enkele C-y die regels
in een keer terugbrengt.
>> Probeer het nu: type C-k een paar keer.
! Om de verwijderde tekst terug te halen:
>> Type C-y. Beweeg de cursor enkele regels naar beneden en type weer C-y.
! Je ziet nu hoe je tekst kan kopiëren.
! Wat moet je doen als je wat tekst terug wilt brengen, maar je intussen
! al iets anders verwijderd hebt? C-y zou datgene terugbrengen wat je het
! recentst hebt verwijderd. Gelukkig is de voorgaande tekst niet verloren
gegaan. Je kunt die tekst terughalen met M-y. Nadat je C-y hebt getypt
om de recentst weggegooide tekst terug te halen, vervangt M-y die tekst
met de tekst die je daarvoor had weggegooid. Je kunt M-y herhalen om
! tekst terug te halen die je al langer geleden hebt weggegooid. Als
! je de tekst te pakken hebt die je zocht, hoef je niets te doen om die
! daar te houden. Je kan gewoon verder werken en de teruggehaalde tekst
met rust laten.
! Als je M-y vaak genoeg typt kom je terug waar je begon, bij de laatst
! verwijderde tekst.
! >> Verwijder een regel, beweeg de cursor wat, en verwijder nog een regel.
! Type C-y om de tweede regel die je verwijderde, terug te halen.
Type nog een M-y en die regel wordt vervangen door de eerste regel
! die je verwijderde.
Type nog enkele keren M-y en zie wat er langs komt. Herhaal dit tot de
tweede regel weer langs komt, en dan nog een paar keer.
! Je kan ook experimenteren met positieve en negatieve argumenten aan
M-y.
* HERSTELLEN
------------
! Als je de tekst veranderd hebt en je daar toch niet tevreden mee bent,
! dan kan je de verandering ongedaan maken met het herstelcommando, C-x u.
Normaal gesproken herstelt C-x u de veranderingen die het gevolg zijn van
een enkel commando; door herhaaldelijk C-x u te typen, worden steeds
***************
*** 446,502 ****
Er zijn echter twee uitzonderingen: commando's die de tekst niet wijzigen,
zoals cursorbewegingen, worden overgeslagen, en commando's die simpelweg
! de ingetypte letter aan de tekst toevoegen worden meestal gegroepeerd
in groepjes van maximaal 20 tekens, zodat je minder vaak het commando
! C-x u hoeft te typen om het toevoegen van tekst te herstellen.
! >> Gooi deze regel weg met C-k; met C-x u zou hij weer moeten verschijnen.
C-_ is een alternatief voor C-x u. Het levert exact hetzelfde resultaat
! op, maar het is makkelijker om dat een paar keer achter elkaar te typen.
! Een nadeel van C-_ is dat op sommige toetsenborden het intypen ervan
! niet triviaal is. Dat is ook de reden voor het alternatief, C-x u. Op
! sommige terminals kun je C-_ typen door te doen alsof je C-/ typt.
! Een numeriek argument aan C-_ of C-x u duidt het aantal herhalingen aan.
* BESTANDEN
-----------
! Om een tekst die je gemaakt of veranderd hebt op te slaan moet je de
! tekst in een bestand bewaren (`to save a file' in het Engels). Als je
! dat niet doet ben je die veranderingen kwijt op het moment dat je uit
! Emacs gaat. Je kunt een bestand veranderen door het bestand te `bezoeken'.
! (Ook wel `vinden'; `finding' of `visiting' in het Engels.)
!
! Het bezoeken van een bestand betekent dat je de inhoud van dat bestand
! in Emacs ziet. Het lijkt er dan op alsof je het bestand aan het
! veranderen bent. Echter, deze veranderingen zijn slechts tijdelijk
! zolang je het bestand niet bewaart. Op deze manier kun je nooit per
! ongeluk een half gewijzigd bestand op het systeem achterlaten. Zelfs
! als je het bestand bewaart, zorgt Emacs ervoor dat het originele
! bestand onder een gewijzigde naam nog steeds beschikbaar is, voor het
! geval je later besluit dat de veranderingen toch niet zo'n goed plan
! waren.
! In de buurt van de onderkant van het scherm zie je een regel die begint en
eindigt met streepjes, met aan het begin "--:-- TUTORIAL.nl" of iets
dergelijks. Dit deel van het scherm laat normaal de naam van het bestand
zien dat je op dat moment bezoekt. Op dit moment bezoek je een bestand
dat "TUTORIAL.nl" heet; het is je eigen kopie van de Nederlandstalige
! Emacs uitleg (`tutorial' in het Engels). Als je in Emacs een bestand
bezoekt dan staat de naam van het bestand altijd op deze plaats.
! De commando's om een bestand te bezoeken of te bewaren zijn anders dan de
commando's die je tot nu toe geleerd hebt; ze bestaan namelijk uit twee
tekens. Beide commando's beginnen met het teken Control-x. Er zijn een
heleboel commando's die met Control-x beginnen. Veel van die commando's
! hebben te maken met bestanden, buffers, en daaraan gerelateerde zaken.
Dergelijke commando's bestaan uit twee, drie of vier tekens.
! Nog iets bijzonders aan het commando om een bestand te bezoeken is dat
! je aan moet geven welk bestand je wilt. Dit heet dat het commando "een
argument van de gebruiker vraagt"; in dit geval de naam van het bestand.
Nadat je het commando
--- 448,504 ----
Er zijn echter twee uitzonderingen: commando's die de tekst niet wijzigen,
zoals cursorbewegingen, worden overgeslagen, en commando's die simpelweg
! het ingetypte teken aan de tekst toevoegen worden meestal gegroepeerd
in groepjes van maximaal 20 tekens, zodat je minder vaak het commando
! C-x u hoeft te typen om teksttoevoegingen te herstellen.
! >> Gooi deze regel weg met C-k; met C-x u zou ze weer moeten verschijnen.
C-_ is een alternatief voor C-x u. Het levert exact hetzelfde resultaat
! op, maar is makkelijker om een paar keer achter elkaar te typen. Een
! nadeel van C-_ is dat op sommige toetsenborden het intypen ervan niet
! gebruiksvriendelijk is. Dat is ook de reden voor het alternatief, C-x u.
! Op sommige terminals kan je C-_ typen door "/" te typen terwijl je de
! CONTROL-toets ingedrukt houdt.
! Een numeriek argument bij C-_ of C-x u duidt het aantal herhalingen aan.
* BESTANDEN
-----------
! Om een tekst die je gemaakt of veranderd hebt op te slaan moet je de tekst
! in een bestand bewaren (`to save a file' in het Engels). Als je dat niet
! doet, ben je die veranderingen kwijt op het moment dat je Emacs verlaat.
! Je kan een bestand veranderen door het bestand te `bezoeken'. (Ook wel
! `vinden'; `finding' of `visiting' in het engels.)
!
! Het bezoeken van een bestand betekent dat je de inhoud van dat bestand in
! Emacs ziet. Het lijkt er dan op alsof je het bestand aan het veranderen
! bent. Deze veranderingen zijn echter slechts tijdelijk zolang je het
! bestand niet opslaat. Op deze manier kan je nooit per ongeluk een half
! gewijzigd bestand op het systeem achterlaten. Zelfs als je het bestand
! opslaat, zorgt Emacs ervoor dat het originele bestand onder een gewijzigde
! naam nog steeds beschikbaar is, voor het geval je later besluit dat de
! veranderingen toch niet zo goed waren.
! Bij de onderkant van het scherm zie je een regel die begint en
eindigt met streepjes, met aan het begin "--:-- TUTORIAL.nl" of iets
dergelijks. Dit deel van het scherm laat normaal de naam van het bestand
zien dat je op dat moment bezoekt. Op dit moment bezoek je een bestand
dat "TUTORIAL.nl" heet; het is je eigen kopie van de Nederlandstalige
! Emacs-inleiding (`tutorial' in het Engels). Als je in Emacs een bestand
bezoekt dan staat de naam van het bestand altijd op deze plaats.
! De commando's om een bestand te bezoek of op te slaan zijn anders dan de
commando's die je tot nu toe geleerd hebt; ze bestaan namelijk uit twee
tekens. Beide commando's beginnen met het teken Control-x. Er zijn een
heleboel commando's die met Control-x beginnen. Veel van die commando's
! hebben te maken met bestanden, buffers, en gelijkaardige dingen.
Dergelijke commando's bestaan uit twee, drie of vier tekens.
! Nog iets bijzonders aan het commando om een bestand te bezoeken, is dat je
! aan moet geven welk bestand je wil. Dit heet dat het commando "een
argument van de gebruiker vraagt"; in dit geval de naam van het bestand.
Nadat je het commando
***************
*** 504,555 ****
hebt getypt vraagt Emacs om de naam van het bestand. De naam die je
intypt verschijnt op de onderste regel van het scherm. Wanneer die regel
! voor dit soort invoer gebruikt wordt, heet ze de minibuffer. Je kunt de
gebruikelijke Emacs commando's gebruiken om de filename in te typen.
Tijdens het invoeren van de naam van het bestand (of willekeurig wat
! voor minibuffer invoer) kun je het commando afbreken met C-g.
>> Type C-x C-f gevolgd door C-g. Dit commando breekt de minibuffer af en
ook het C-x C-f commando dat van de minibuffer gebruik maakte.
Netto resultaat is dat je geen bestand bezoekt.
Als je de naam van een bestand hebt ingevoerd, type dan <Return> om het
! af te sluiten. Hierna gaat het C-x C-f commando aan het werk en haalt
het bestand op dat je aangegeven hebt. Als het C-x C-f commando daarmee
! klaar is,verdwijnt de minibuffer.
! Na korte tijd verschijnt de inhoud van het bestand op het scherm en kun
je de inhoud wijzigen. Als je de wijzigingen op wilt slaan, type dan het
commando
! C-x C-s bewaar bestand (met de s van `save file')
! Dit commando bewaart de tekst zoals Emacs die nu heeft in het bestand.
! De eerstekeer dat je dit doet bewaart Emacs het originele bestand onder een
! andere naam zodat het nog niet verloren is. De nieuwe naam bestaat uit de
oude naam gevolgd door een "~".
! Als Emacs klaar is het bestand te bewaren laat ze de naam van het bestand
! zien. Het is een goede gewoonte een bestand redelijk vaak te bewaren
zodat er niet teveel werk verloren gaat als het systeem hangt of crasht.
! >> Type C-x C-s, om je kopie van deze uitleg te bewaren. Als het goed is
verschijnt "Wrote ...TUTORIAL" op de onderste schermregel.
OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s
typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de
machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s
stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om
! deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna de "Spontaneous Entry
! to Incremental Search" sectie in het Emacs handboek over hoe om te gaan
! met deze situatie.
! Je kunt een bestaand bestand bezoeken, om het te bekijken of het te
! wijzigen. Je kunt ook een bestand bezoeken dat nog niet bestaat. Dit is
dé manier om met Emacs een nieuw bestand te maken: bezoek het bestand, dat
! initieel leeg zal zijn, en voeg tekst toe. Zodra je de tekst bewaart
! wordt het bestand werkelijk gecreëerd, met de tekst als inhoud. Vanaf dat
moment ben je dus bezig met een bestaand bestand.
--- 506,557 ----
hebt getypt vraagt Emacs om de naam van het bestand. De naam die je
intypt verschijnt op de onderste regel van het scherm. Wanneer die regel
! voor dit soort invoer gebruikt wordt, heet ze de minibuffer. Je kan de
gebruikelijke Emacs commando's gebruiken om de filename in te typen.
Tijdens het invoeren van de naam van het bestand (of willekeurig wat
! voor minibuffer invoer) kan je het commando afbreken met C-g.
>> Type C-x C-f gevolgd door C-g. Dit commando breekt de minibuffer af en
ook het C-x C-f commando dat van de minibuffer gebruik maakte.
Netto resultaat is dat je geen bestand bezoekt.
Als je de naam van een bestand hebt ingevoerd, type dan <Return> om het
! commando af te sluiten. Hierna gaat het C-x C-f commando aan het werk en
haalt
het bestand op dat je aangegeven hebt. Als het C-x C-f commando daarmee
! klaar is, verdwijnt de minibuffer.
! Na korte tijd verschijnt de inhoud van het bestand op het scherm en kan
je de inhoud wijzigen. Als je de wijzigingen op wilt slaan, type dan het
commando
! C-x C-s sla bestand op (met de s van `save file')
! Dit commando slaat de tekst zoals Emacs die nu heeft in het bestand op.
! De eerste keer dat je dit doet, slaat Emacs het originele bestand onder een
! andere naam op, zodat het nog niet verloren is. De nieuwe naam bestaat uit de
oude naam gevolgd door een "~".
! Als Emacs het bestand heeft opgeslagen, laat ze de naam van het
! bestand zien. Het is een goede gewoonte een bestand regelmatig te op te slaan
zodat er niet teveel werk verloren gaat als het systeem hangt of crasht.
! >> Type C-x C-s, om je kopie van deze inleiding op te slaan. Als het goed is
verschijnt "Wrote ...TUTORIAL" op de onderste schermregel.
OPMERKING: Op sommige systemen gebeurt er helemaal niets als je C-x C-s
typt, en daarna ook niets meer. Dit komt door een eigenschap van de
machine waarop je werkt die te maken heeft met `flow control'. Met C-s
stopt de `flow' en komt niets meer van wat je typt bij Emacs terecht. Om
! deze situatie te herstellen, type C-q. Lees daarna het hoofdstuk
! "Spontaneous Entry to Incremental Search" in het Emacs-handboek over hoe
! je moet omgaan met deze situatie.
! Je kan een bestaand bestand bezoeken om het te bekijken of het te
! wijzigen. Je kan ook een bestand bezoeken dat nog niet bestaat. Dit is
dé manier om met Emacs een nieuw bestand te maken: bezoek het bestand, dat
! eerst leeg zal zijn, en voeg tekst toe. Zodra je de tekst opslaat wordt
! het bestand werkelijk gecreëerd, met de tekst als inhoud. Vanaf dat
moment ben je dus bezig met een bestaand bestand.
***************
*** 557,570 ****
---------
Als je een tweede bestand bezoekt met C-x C-f blijft het eerste bestand
! gewoon in Emacs. Je kunt naar dat bestand terug door het gewoon nog een
! keer te bezoeken met C-x C-f. Op deze manier kun je een behoorlijk aantal
bestanden in Emacs krijgen.
>> Creëer een bestand dat "foo" heet door te typen: C-f C-f foo
! <Return>. Voeg hieraan wat tekst toe en bewaar "foo"
door C-x C-s te typen. Type hierna C-x C-f TUTORIAL <Return> om
! weer hier, in de uitleg, terug te komen.
Emacs bewaart intern de tekst van elk bestand in een ding dat een "buffer"
genoemd wordt. Als je een bestand bezoekt wordt er een nieuwe buffer
--- 559,572 ----
---------
Als je een tweede bestand bezoekt met C-x C-f blijft het eerste bestand
! gewoon in Emacs. Je kan naar dat bestand terug door het gewoon nog een
! keer te bezoeken met C-x C-f. Op deze manier kan je een behoorlijk aantal
bestanden in Emacs krijgen.
>> Creëer een bestand dat "foo" heet door te typen: C-f C-f foo
! <Return>. Voeg hieraan wat tekst toe, wijzig hem, en sla "foo" op
door C-x C-s te typen. Type hierna C-x C-f TUTORIAL <Return> om
! weer hier, in de inleiding, terug te komen.
Emacs bewaart intern de tekst van elk bestand in een ding dat een "buffer"
genoemd wordt. Als je een bestand bezoekt wordt er een nieuwe buffer
***************
*** 584,598 ****
>> Type C-x 1 om de bufferlijst te verwijderen.
Als je de tekst van het ene bestand verandert en dan een ander bestand
! bezoekt dan wordt het eerste bestand niet bewaard. De wijzigingen blijven
in Emacs, in de buffer die bij het bestand hoort. Het creëren of
! modificeren van de buffer van het tweede bestand heeft geen effect op de
eerste buffer. Dit is erg nuttig, maar betekent ook dat er een eenvoudige
manier nodig is om het eerste bestand te bewaren. Het zou erg vervelend
zijn om er eerst naar terug te moeten gaan met C-x C-f om het dan te
kunnen bewaren met C-x C-s. Dus hebben we het commando:
! C-x s bewaar een paar buffers
C-x s vraagt voor elke buffer die veranderingen heeft die nog niet
opgeslagen zijn, of je de buffer wilt bewaren.
--- 586,600 ----
>> Type C-x 1 om de bufferlijst te verwijderen.
Als je de tekst van het ene bestand verandert en dan een ander bestand
! bezoekt dan wordt het eerste bestand niet opgeslagen. De wijzigingen blijven
in Emacs, in de buffer die bij het bestand hoort. Het creëren of
! veranderen van de buffer van het tweede bestand heeft geen effect op de
eerste buffer. Dit is erg nuttig, maar betekent ook dat er een eenvoudige
manier nodig is om het eerste bestand te bewaren. Het zou erg vervelend
zijn om er eerst naar terug te moeten gaan met C-x C-f om het dan te
kunnen bewaren met C-x C-s. Dus hebben we het commando:
! C-x s sla een paar buffers op
C-x s vraagt voor elke buffer die veranderingen heeft die nog niet
opgeslagen zijn, of je de buffer wilt bewaren.
***************
*** 600,606 ****
>> Voeg wat tekst toe en type C-x s.
Emacs vraagt nu of je de buffer die TUTORIAL.nl heet wilt bewaren.
Beantwoord deze vraag positief door een "y" in te typen (de y van
! "yes", Engels voor "ja").
* UITGEBREIDE COMMANDO'S
--- 602,608 ----
>> Voeg wat tekst toe en type C-x s.
Emacs vraagt nu of je de buffer die TUTORIAL.nl heet wilt bewaren.
Beantwoord deze vraag positief door een "y" in te typen (de y van
! "yes", engels voor "ja").
* UITGEBREIDE COMMANDO'S
***************
*** 609,633 ****
Er zijn veel meer Emacs commando's dan er op de toetsen van het
toetsenbord passen, zelfs als we hun aantal kunnen vergroten door de
control of meta toets te gebruiken. Emacs lost dit probleem op met het X
! commando (met de X van eXtensie of uitbreiding). Het X commando komt in
! twee smaken voor:
! C-x teken eXtensie; wordt gevolgd door een teken
! M-x genaamd commando eXtensie; wordt gevolgd door een naam.
Deze commando's zijn in het algemeen nuttig, maar worden minder gebruikt
! dan de commando's die tot nu toe uitgelegd zijn. Je hebt al twee van deze
commando's gezien: C-x C-f om een bestand te bezoeken, en C-x C-s om het
te bewaren. Een ander voorbeeld is het commando om Emacs te verlaten: dit
is C-x C-c. (Maak je geen zorgen over het verloren gaan van veranderingen
! die niet bewaard zijn; C-x C-c vraagt of je veranderde buffers wilt
! bewaren voordat Emacs daadwerkelijk eindigt.)
C-z is het commando om Emacs *tijdelijk* te verlaten, zodat je daarna weer
! terug kunt keren in dezelfde Emacs sessie.
Op systemen die deze mogelijkheid bieden, zet C-z Emacs stil: je komt weer
! terug in de shell, maar Emacs is nog aanwezig. In de meeste shells kun je
Emacs weer activeren met het "fg" commando, of met "%emacs".
Op systemen die niet de mogelijkheid bieden om programma's stil te zetten
--- 611,635 ----
Er zijn veel meer Emacs commando's dan er op de toetsen van het
toetsenbord passen, zelfs als we hun aantal kunnen vergroten door de
control of meta toets te gebruiken. Emacs lost dit probleem op met het X
! commando (met de X van eXtensie of uitbreiding). Het X commando komt voor in
! twee smaken:
! C-x Teken-uitbreiding. Wordt gevolgd door een teken
! M-x Genaamde-commando-uitbreiding. Wordt gevolgd door een naam.
Deze commando's zijn in het algemeen nuttig, maar worden minder gebruikt
! dan de commando's die je tot nu toe al geleerd hebt. Je hebt al twee van deze
commando's gezien: C-x C-f om een bestand te bezoeken, en C-x C-s om het
te bewaren. Een ander voorbeeld is het commando om Emacs te verlaten: dit
is C-x C-c. (Maak je geen zorgen over het verloren gaan van veranderingen
! die niet opgeslagen zijn; C-x C-c vraagt of je veranderde buffers wilt
! bewaren voordat Emacs helemaal eindigt.)
C-z is het commando om Emacs *tijdelijk* te verlaten, zodat je daarna weer
! terug kan keren in dezelfde Emacs-sessie.
Op systemen die deze mogelijkheid bieden, zet C-z Emacs stil: je komt weer
! terug in de shell, maar Emacs is nog aanwezig. In de meeste shells kan je
Emacs weer activeren met het "fg" commando, of met "%emacs".
Op systemen die niet de mogelijkheid bieden om programma's stil te zetten
***************
*** 639,645 ****
Het moment om C-x C-c te gebruiken is wanneer je uit gaat loggen. Het is
ook het juiste commando om Emacs te beëindigen wanneer Emacs opgestart
! was door een mail programma of iets dergelijks, aangezien die misschien
niet met een stilgezette Emacs om kunnen gaan. Normaal gezien is het
echter beter Emacs stil te zetten met C-z dan om Emacs te verlaten,
behalve als je uit wilt loggen natuurlijk.
--- 641,647 ----
Het moment om C-x C-c te gebruiken is wanneer je uit gaat loggen. Het is
ook het juiste commando om Emacs te beëindigen wanneer Emacs opgestart
! was door een mail-programma of iets dergelijks, aangezien die misschien
niet met een stilgezette Emacs om kunnen gaan. Normaal gezien is het
echter beter Emacs stil te zetten met C-z dan om Emacs te verlaten,
behalve als je uit wilt loggen natuurlijk.
***************
*** 648,663 ****
kent:
C-x C-f bezoek bestand
! C-x C-s bewaar bestand
C-x C-b laat bufferlijst zien
C-x C-c verlaat Emacs
C-x u herstel
! Commando's waaraan een uitgebreid commando wordt toegevoegd, worden nog
! minder vaak gebruikt, of worden alleen onder bepaalde omstandigheden gebruikt.
Een voorbeeld is het commando replace-string, dat in de hele tekst een string
vervangt door een andere string (`to replace' betekent `vervangen').
! Als je M-x typt echoot Emacs onderaan het scherm `M-x' en moet je de naam van
het commando intypen, in dit geval "replace-string". Als je gewoon
"repl s<TAB>" typt maakt Emacs de naam zelf af. Beëindig het commando
met <Return>.
--- 650,665 ----
kent:
C-x C-f bezoek bestand
! C-x C-s sla bestand op
C-x C-b laat bufferlijst zien
C-x C-c verlaat Emacs
C-x u herstel
! Genaamde uitgebreide commando's met een naam worden nog
! minder vaak gebruikt, of alleen onder bepaalde omstandigheden.
Een voorbeeld is het commando replace-string, dat in de hele tekst een string
vervangt door een andere string (`to replace' betekent `vervangen').
! Als je M-x typt, toont Emacs onderaan het scherm `M-x' en moet je de naam van
het commando intypen, in dit geval "replace-string". Als je gewoon
"repl s<TAB>" typt maakt Emacs de naam zelf af. Beëindig het commando
met <Return>.
***************
*** 666,704 ****
vervangen moet worden en de string waarmee die vervangen moet worden.
Je sluit elk argument af met <Return>.
! >> Plaats de cursor op de lege regel twee regels onder deze.
Type dan M-x repl s<Return>gewijzigd<Return>veranderd<Return>.
! Zie hoe deze regel daardoor gewijzigd is. Je hebt elke keer dat het woord
! "g-e-w-i-j-z-i-g-d" voor kwam, vervangen door "veranderd"; beginnend op
de plek waar de cursor staat.
* AUTOMATISCH BEWAREN
---------------------
! Als je een bestand veranderd hebt maar het nog niet bewaard hebt, zouden
de veranderingen verloren kunnen gaan als het systeem zou hangen of
! herstarten. Om je hiertegen te beschermen bewaart Emacs om de zoveel tijd
! de veranderde tekst automatisch. De naam van het bestand waarin de tekst
! automatisch bewaard wordt begint en eindigt met een #. Bijvoorbeeld, als
! je het bestand "hello.c" aan het bewerken bent dan wordt de tekst
! automatisch bewaard in een bestand dat "#hello.c#" heet. Zodra je het
! bestand werkelijk bewaart, wordt het automatisch bewaarde bestand weer
! weggegooid.
!
! Als de computer crasht kun je de automatisch bewaarde tekst terugkrijgen
! door de file normaal te bezoeken (de originele file, niet de automatisch
! bewaarde), gevolgd door M-x recover file<Return>. Als Emacs vraagt om
! bevestiging, antwoord dan:"yes<Return>", en de automatisch bewaarde
informatie wordt teruggehaald.
! * ECHO GEBIED
-------------
! Als je een commando langzaam intypt echoot Emacs de tekens aan de
! onderkant van het scherm, in een deel dat het "echo gebied" genoemd wordt.
Dit gebied omvat de onderste regel van het scherm.
--- 668,706 ----
vervangen moet worden en de string waarmee die vervangen moet worden.
Je sluit elk argument af met <Return>.
! >> Plaats de cursor op de lege regel twee regels onder deze regel.
Type dan M-x repl s<Return>gewijzigd<Return>veranderd<Return>.
! Zie hoe deze regel daardoor gewijzigd is. Je hebt elk voorkomen van
! het woord g-e-w-i-j-z-i-g-d vervangen door "veranderd"; te beginnen op
de plek waar de cursor staat.
* AUTOMATISCH BEWAREN
---------------------
! Als je een bestand veranderd hebt maar het nog niet opgeslagen hebt, zouden
de veranderingen verloren kunnen gaan als het systeem zou hangen of
! herstarten. Om je hiertegen te beschermen, slaat Emacs om de zoveel
! tijd de veranderde tekst automatisch op. De naam van het bestand waarin de
! tekst automatisch wordt opgeslagen begint en eindigt met een #.
! Bijvoorbeeld, als je het bestand "hello.c" aan het editeren bent dan wordt
! de tekst automatisch opgeslagen in een bestand dat "#hello.c#" heet. Zodra
! je het bestand werkelijk opslaat, wordt het automatisch opgeslagen bestand
! verwijderd.
!
! Als de computer crasht, kan je de automatisch opgeslagen tekst terugkrijgen
! door het bestand gewoon te bezoeken (het originele bestand, niet het
automatisch
! opgeslagen), gevolgd door M-x recover-file<Return>. Als Emacs vraagt om
! bevestiging, antwoord dan met yes<Return> en de automatisch opgeslagen
informatie wordt teruggehaald.
! * ECHO-GEBIED
-------------
! Als je een commando langzaam intypt, toont Emacs de tekens aan de
! onderkant van het scherm in een deel dat het "echo-gebied" genoemd wordt.
Dit gebied omvat de onderste regel van het scherm.
***************
*** 711,728 ****
--**-Emacs: TUTORIAL.nl (Fundamental)--68%------------------------
Deze regel geeft interessante informatie over Emacs en de tekst die
! je aan het bewerken bent.
Je weet al wat de bestandsnaam betekent: het is de naam van het bestand
dat je bezoekt. -NN%-- geeft je huidige positie in de tekst aan: NN
procent van de tekst bevindt zich boven het scherm. Als het bestand vanaf
het begin op het scherm staat, staat er --Top-- in plaats van --00%--.
Als het laatste stuk tekst op het scherm staat, zal er --Bot-- staan (van
! `bottom', `onderkant' in het Nederlands). Als de tekst zo klein is dat die
volledig op het scherm past staat --All-- in de mode-regel.
! De sterretjes aan het begin betekenen dat je de tekst gemodificeerd hebt.
! Direct na het bezoeken of bewaren staan er gewoon streepjes.
In de mode-regel staat tussen haakjes in welke mode je aan het werken
bent. Tenzij een andere mode gewenst is, zit je in de "Fundamental" mode
--- 713,730 ----
--**-Emacs: TUTORIAL.nl (Fundamental)--68%------------------------
Deze regel geeft interessante informatie over Emacs en de tekst die
! je aan het editeren bent.
Je weet al wat de bestandsnaam betekent: het is de naam van het bestand
dat je bezoekt. -NN%-- geeft je huidige positie in de tekst aan: NN
procent van de tekst bevindt zich boven het scherm. Als het bestand vanaf
het begin op het scherm staat, staat er --Top-- in plaats van --00%--.
Als het laatste stuk tekst op het scherm staat, zal er --Bot-- staan (van
! `bottom', `onderkant' in het Nederlands). Als de tekst zo klein is dat hij
volledig op het scherm past staat --All-- in de mode-regel.
! De sterretjes aan het begin betekenen dat je de tekst veranderd hebt.
! Direct na het bezoeken of opslaan staan er gewoon streepjes.
In de mode-regel staat tussen haakjes in welke mode je aan het werken
bent. Tenzij een andere mode gewenst is, zit je in de "Fundamental" mode
***************
*** 730,756 ****
mode heet een hoofdmode (`major mode' in het Engels).
Emacs heeft verschillende hoofdmodes. Sommige daarvan zijn bedoeld voor
! het bewerken van verschillende talen of soorten tekst, zoals bijvoorbeeld
Lisp mode, Text mode, etc. Op elk moment is er altijd precies een mode
actief, en de naam daarvan staat in de mode-regel, op de plaats waar nu
"Fundamental" staat.
! Het komt voor dat sommige commado's zich in verschillende modes anders
! gedragen. Zo bestaat er een commando om een commentaar in een programma te
! typen, en aangezien elke programmeertaal een ander idee heeft over hoe
! commentaar eruit moet zien, moet elke hoofdmode op een andere manier het
! commentaar beginnen. Elke hoofdmode is de naam van een uitgebreid commando,
! en met dat commando schakel je om naar die hoofdmode. Zo is bijvoorbeeld
M-x fundamental-mode het commando om naar de basismode om te schakelen.
! Als je Nederlandse of Engelse tekst wil gaan bewerken, zoals bijvoorbeeld
! dit bestand, kun je beter "text mode" gebruiken, de mode om tekst in een
! gewone taal te bewerken:
>> Type M-x text-mode<Return>.
Wees gerust; geen van de commando's die je geleerd hebt zorgen voor
! grondige veranderingen in Emacs. Een van de dingen die je kunt merken is
bijvoorbeeld dat M-f en M-b nu apostrofs als onderdeel van een woord
beschouwen. In de vorige, Fundamental, mode behandelen M-f en M-b de
apostrof als ruimte tussen twee woorden.
--- 732,758 ----
mode heet een hoofdmode (`major mode' in het Engels).
Emacs heeft verschillende hoofdmodes. Sommige daarvan zijn bedoeld voor
! het editeren van verschillende talen of soorten tekst, zoals bijvoorbeeld
Lisp mode, Text mode, etc. Op elk moment is er altijd precies een mode
actief, en de naam daarvan staat in de mode-regel, op de plaats waar nu
"Fundamental" staat.
! Elke hoofdmode zorgt ervoor dat sommige commando's zich anders gedragen.
! Zo bestaat er een commando om een commentaar in een programma te typen, en
! aangezien elke programmeertaal een ander idee heeft over hoe commentaar
! eruit moet zien, moet elke hoofdmode op een andere manier het commentaar
! beginnen. Elke hoofdmode is de naam van een uitgebreid commando, en met
! dat commando schakel je om naar die hoofdmode. Zo is bijvoorbeeld
M-x fundamental-mode het commando om naar de basismode om te schakelen.
! Als je Nederlandse of Engelse tekst wil gaan editeren, zoals bijvoorbeeld
! dit bestand, kan je beter "text mode" gebruiken, de mode om tekst in een
! gewone taal te editeren:
>> Type M-x text-mode<Return>.
Wees gerust; geen van de commando's die je geleerd hebt zorgen voor
! grondige veranderingen in Emacs. Een van de dingen die je kan merken, is
bijvoorbeeld dat M-f en M-b nu apostrofs als onderdeel van een woord
beschouwen. In de vorige, Fundamental, mode behandelen M-f en M-b de
apostrof als ruimte tussen twee woorden.
***************
*** 758,764 ****
Het is gebruikelijk dat hoofdmodes dergelijke subtiele verschillen hebben.
De meeste commando's doen dus min of meer hetzelfde in elke hoofdmode.
! Met het commando C-h m kun je de documentatie over de huidige hoofdmode
lezen.
>> Gebruik C-u C-v een paar keer om deze zin in de buurt van de bovenkant
--- 760,766 ----
Het is gebruikelijk dat hoofdmodes dergelijke subtiele verschillen hebben.
De meeste commando's doen dus min of meer hetzelfde in elke hoofdmode.
! Met het commando C-h m kan je de documentatie over de huidige hoofdmode
lezen.
>> Gebruik C-u C-v een paar keer om deze zin in de buurt van de bovenkant
***************
*** 767,804 ****
>> Type C-x 1 om de documentatie van het scherm te verwijderen.
Hoofdmodes heten hoofdmodes omdat er ook bijmodes zijn. Bijmodes zijn
! geen alternatieven voor hoofdmodes; het zijn slechts kleine modificaties
daarvan. Elke bijmode kan aan- of uitgezet worden, onafhankelijk van
! andere bijmodes en onafhankelijk van de hoofdmode. Je kunt dus nul, een,
! of willekeurig veel minor modes gebruiken.
! Een nuttige bijmode voor het bewerken van tekst in een natuurlijke taal,
! zoals Nederlands, is Auto Fill mode (`auto fill' betekent automatisch
! uitvullen). Wanneer deze mode aanstaat breekt Emacs automatisch een regel
! tussen twee woorden af als de regel anders te lang zou worden.
!
! Je kunt Auto Fill mode aanzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. Als deze
! mode al aanstaat, kun je hem uitzetten met M-x auto-fill-mode<Return>.
! Als de mode uitstaat zet dit commando de mode aan; als ze aanstaat zet dit
! commando de mode uit. Het commando zet de mode steeds aan en uit zet (`to
! toggle' in het Engels).
>> Type nu M-x auto-fill-mode<Return>. Type nu vele malen asdf op een
! regel zodat je kunt zien dat de regel in tweeën gesplitst wordt. Er
moeten wel spaties tussen de woorden staan, omdat de Auto Fill mode
! alleen op spaties de regel afbreekt.
! De rechter kantlijn staat meestal op 70 tekens, maar die kun je veranderen
met het C-x f commando. Dit commando accepteert een numeriek argument
om de gewenste kantlijn te verkrijgen.
>> Type C-x f met 20 als argument (C-u 20 C-x f).
Type wat tekst en zie dat Emacs de regels afbreekt bij 20 tekens.
! Zet de kantlijn nu terug op 70, dus met C-u 70 C-x f.
Als je de tekst midden in een regel verandert vult Auto Fill mode
de regel niet opnieuw.
! Om een alinea opnieuw te vullen, type M-q (Meta-q) terwijl de
cursor in de alinea staat.
>> Plaats de cursor in de voorgaande alinea en type M-q.
--- 769,806 ----
>> Type C-x 1 om de documentatie van het scherm te verwijderen.
Hoofdmodes heten hoofdmodes omdat er ook bijmodes zijn. Bijmodes zijn
! geen alternatieven voor hoofdmodes; het zijn slechts kleine aanpassingen
daarvan. Elke bijmode kan aan- of uitgezet worden, onafhankelijk van
! andere bijmodes en onafhankelijk van de hoofdmode. Je kan dus geen, één,
! of een willekeurige combinatie van bijmodes gebruiken.
! Een nuttige bijmode voor het editeren van tekst in een natuurlijke taal,
! zoals het Nederlands, is Auto Fill mode (`auto fill' betekent automatisch
! uitvullen). Wanneer deze mode aanstaat, breekt Emacs automatisch een
! regel tussen twee woorden af als de regel anders te lang zou worden.
!
! Je kan Auto Fill mode aanzetten met M-x auto-fill-mode<Return>. Als deze
! mode al aanstaat, kan je hem uitzetten met M-x auto-fill-mode<Return>.
! Als de mode uitstaat zet dit commando de mode aan; als ze aanstaat, zet
! dit commando de mode uit. We zeggen dat het commando de mode "schakelt"
! (`to toggle' in het Engels).
>> Type nu M-x auto-fill-mode<Return>. Type nu vele malen asdf op een
! regel zodat je kan zien dat de regel in tweeën gesplitst wordt. Er
moeten wel spaties tussen de woorden staan, omdat de Auto Fill mode
! alleen op spaties de regel breekt.
! De rechter kantlijn staat meestal op 70 tekens, maar die kan je veranderen
met het C-x f commando. Dit commando accepteert een numeriek argument
om de gewenste kantlijn te verkrijgen.
>> Type C-x f met 20 als argument (C-u 20 C-x f).
Type wat tekst en zie dat Emacs de regels afbreekt bij 20 tekens.
! Zet de kantlijn nu terug op 70, dus met met C-u 70 C-x f.
Als je de tekst midden in een regel verandert vult Auto Fill mode
de regel niet opnieuw.
! Om een alinea opnieuw te vullen, type M-q (META-q) terwijl de
cursor in de alinea staat.
>> Plaats de cursor in de voorgaande alinea en type M-q.
***************
*** 818,909 ****
Het commando om vooruit zoeken te starten is C-s (met de `s' van `to
search', i.e. zoeken); C-r start het zoeken achteruit (met de `r' van
! `reverse' of achteruit). WACHT nog even met ze te proberen.
Als je C-s typt verschijnt de string "I-search" in het echo gebied. Dit
betekent dat Emacs bezig is met een `incremental search' (incrementele
! zoekopdracht) en wacht op het intypen van de zoekstring. <RET> beëindigt
het zoeken.
>> Type nu C-s om het zoeken te starten. Type nu, LANGZAAM, één letter per
! keer, het woord `cursor', met een pauze na elke letter zodat je kunt
zien wat er met de cursor gebeurt. Je hebt nu eenmaal naar het woord
`cursor' gezocht.
! >> Type nogmaals C-s, om het volgende woord `cursor' te zoeken
>> Type nu viermaal <Delback> en let op de cursorbewegingen.
! >> Type <RET> om het zoeken te beëindigen.
Zag je wat er gebeurde? Tijdens incrementeel zoeken probeert Emacs naar
de eerste plek te gaan waar de string staat die je tot dan toe getypt
hebt. Om naar de volgende plek te gaan, type je C-s nog een keer. Als er
! geen volgende plek is gevonden piept Emacs en vertelt je dat de zoekopdracht
! is beëindigd. (`failing' in het Engels); met C-g kun je het zoeken afbreken.
! Als je tijdens incrementeel zoeken <Delback> typt, zul je zien dat het
! laatste teken dat je in de zoekstring typte weggehaald wordt en dat het
zoeken teruggaat naar de voorgaande plaats. Als je bijvoorbeeld begint
met zoeken en je typt een "c" dan ga je naar de plaats waar de "c" het
eerst voorkomt. Type je vervolgens een "u" dan gaat de cursor naar de
! plaats waar de string "cu" het eerst voorkomt". Als je nu <Delback> typt, dan
wordt de "u" van de zoekstring afgehaald en gaat de cursor terug naar de
! plaats waar hij stond voordat je de "u" intypte, i.e. de plaats waar "c" het
! eerst voorkomt.
! Als je tijdens een zoekoperatie een control- of meta-teken intypt dan
wordt het zoeken beëindigd. Er zijn een paar uitzonderingen, namelijk
tekens die tijdens zoeken een speciale betekenis hebben, zoals C-s en C-r.
Met C-s begin je te zoeken naar de plaats waar de zoekstring voor het eerst
voorkomt NA de huidige cursorpositie. Als je iets wilt zoeken dat eerder in
! de tekst moet voorkomen, gebruik dan C-r i.p.v. C-s. Alles wat we nu weten
! over C-s geldt ook voor C-r, alleen de zoekrichting is omgedraaid.
* MEERDERE VENSTERS
-------------------
Een van Emacs' aardige eigenschappen is dat je meerdere vensters op het
! scherm kunt laten zien.
>> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l.
>> Type C-x 2 om het scherm in twee vensters op te splitsen.
! Beide vensters laten deze uitleg zien; de cursor blijft in het
bovenste venster.
>> Type C-M-v om de tekst in het onderste venster te verschuiven.
! (Als je geen Meta toets hebt, type dan ESC C-v.)
>> Type C-x o (met de `o' van `other'; `ander' in het Nederlands)
om de cursor naar het andere venster te verplaatsen.
! >> Verschuif de tekst in het onderste venster, m.b.v. C-v en M-v.
! Zorg ervoor dat je deze uitleg in het bovenste venster leest.
>> Type weer C-x o om de cursor weer in het bovenste venster
te zetten. De cursor staat weer precies op de plaats waar
hij stond toen je het venster verliet.
! Je kunt C-x o blijven gebruiken om van venster naar venster te gaan. Elk
venster heeft zijn eigen cursorpositie; de cursor is altijd maar zichtbaar
in een daarvan. Alle normale commando's hebben betrekking op het venster
! waarin de cursor staat. Dit venster is het `geselecteerde venster'
(`selected window' in het Engels).
! Het C-M-v commando is erg nuttig wanneer je tekst aan het bewerken bent in
het ene venster, terwijl je het andere venster als referentie gebruikt.
! Je kunt de cursor dan altijd in het venster houden waarin je bezig bent,
terwijl je met C-M-v door de tekst in het andere venster loopt.
! C-M-v is een voorbeeld van een CONTROL-META teken. Als je een echte META
! toets hebt kun je C-M-v intypen door zowel CTRL als META ingedrukt te
! houden terwijl je v typt. Het maakt niet uit in welke volgorde je de CTRL
! en META indrukt; het gaat erom welke toetsen ingedrukt zijn terwijl je typt.
!
! Als je geen echte META toets hebt kun je ESC gebruiken; de volgorde maakt
! dan wel uit. Je moet dan ESC typen, gevolgd door CTRL-v; CTRL-ESC v zal
! niet werken. Dit komt doordat ESC zelf een teken is, terwijl CTRL en META
! dat niet zijn.
>> Type C-x 1 (in het bovenste venster) om het onderste venster te laten
verdwijnen.
--- 820,912 ----
Het commando om vooruit zoeken te starten is C-s (met de `s' van `to
search', i.e. zoeken); C-r start het zoeken achteruit (met de `r' van
! `reverse' of achteruit). WACHT nog even voor je ze uitprobeert.
Als je C-s typt verschijnt de string "I-search" in het echo gebied. Dit
betekent dat Emacs bezig is met een `incremental search' (incrementele
! zoekopdracht) en wacht op het intypen van de zoekstring. <RET> be-eindigt
het zoeken.
>> Type nu C-s om het zoeken te starten. Type nu, LANGZAAM, één letter per
! keer, het woord `cursor', met een pauze na elke letter zodat je kan
zien wat er met de cursor gebeurt. Je hebt nu eenmaal naar het woord
`cursor' gezocht.
! >> Type nogmaals C-s, om naar het volgende voorkomen van het woord `cursor' te
! zoeken.
>> Type nu viermaal <Delback> en let op de cursorbewegingen.
! >> Type <RET> om het zoeken te be-eindigen.
Zag je wat er gebeurde? Tijdens incrementeel zoeken probeert Emacs naar
de eerste plek te gaan waar de string staat die je tot dan toe getypt
hebt. Om naar de volgende plek te gaan, type je C-s nog een keer. Als er
! geen volgende plek is gevonden, piept Emacs en vertelt je dat de zoekopdracht
! niets gevonden heeft (`failing' in het Engels); met C-g kan je het zoeken
afbreken.
! Als je tijdens incrementeel zoeken <Delback> typt, zal je zien dat het
! laatste teken dat je in de zoekstring typte weggehaald wordt, en dat het
zoeken teruggaat naar de voorgaande plaats. Als je bijvoorbeeld begint
met zoeken en je typt een "c" dan ga je naar de plaats waar de "c" het
eerst voorkomt. Type je vervolgens een "u" dan gaat de cursor naar de
! plaats waar de string "cu" het eerst voorkomt. Als je nu <Delback> typt, dan
wordt de "u" van de zoekstring afgehaald en gaat de cursor terug naar de
! plaats waar hij stond voordat je de "u" intypte, namelijk daar waar "c" het
! eerst voorkwam.
! Als je tijdens een zoekoperatie een CONTROL- of META-teken intypt, dan
wordt het zoeken beëindigd. Er zijn een paar uitzonderingen, namelijk
tekens die tijdens zoeken een speciale betekenis hebben, zoals C-s en C-r.
Met C-s begin je te zoeken naar de plaats waar de zoekstring voor het eerst
voorkomt NA de huidige cursorpositie. Als je iets wilt zoeken dat eerder in
! de tekst moet voorkomen, gebruik dan C-r in plaats van C-s. Alles wat we nu
weten
! over C-s geldt ook voor C-r, alleen is de zoekrichting omgedraaid.
* MEERDERE VENSTERS
-------------------
Een van Emacs' aardige eigenschappen is dat je meerdere vensters op het
! scherm kan laten zien.
>> Zet de cursor op deze regel en type C-u 0 C-l.
>> Type C-x 2 om het scherm in twee vensters op te splitsen.
! Beide vensters laten deze inleiding zien; de cursor blijft in het
bovenste venster.
>> Type C-M-v om de tekst in het onderste venster te verschuiven.
! (Als je geen META-toets hebt, type dan ESC C-v.)
>> Type C-x o (met de `o' van `other'; `ander' in het Nederlands)
om de cursor naar het andere venster te verplaatsen.
! >> Verschuif de tekst in het onderste venster, met C-v en M-v.
! Zorg ervoor dat je deze inleiding in het bovenste venster leest.
>> Type weer C-x o om de cursor weer in het bovenste venster
te zetten. De cursor staat weer precies op de plaats waar
hij stond toen je het venster verliet.
! Je kan C-x o blijven gebruiken om van venster naar venster te gaan. Elk
venster heeft zijn eigen cursorpositie; de cursor is altijd maar zichtbaar
in een daarvan. Alle normale commando's hebben betrekking op het venster
! waarin de cursor staat. Dit venster is het `geselecteerde venster'
(`selected window' in het Engels).
! Het C-M-v commando is erg nuttig wanneer je tekst aan het editeren bent in
het ene venster, terwijl je het andere venster als referentie gebruikt.
! Je kan de cursor dan altijd in het venster houden waarin je bezig bent,
terwijl je met C-M-v door de tekst in het andere venster loopt.
! C-M-v is een voorbeeld van een CONTROL-META teken. Als je een echte
! META-toets hebt kan je C-M-v intypen door zowel CTRL als META ingedrukt te
! houden terwijl je v typt. Het maakt niet uit in welke volgorde je CTRL en
! META indrukt; het gaat erom welke toetsen ingedrukt zijn terwijl je typt.
!
! Als je geen echte META-toets hebt kan je ESC gebruiken; de volgorde is dan
! wel belangrijk. Je moet dan eerst ESC typen, gevolgd door CTRL-v;
! CTRL-ESC v zal niet werken. Dit komt doordat ESC zelf een teken is,
! terwijl CTRL en META dat niet zijn.
>> Type C-x 1 (in het bovenste venster) om het onderste venster te laten
verdwijnen.
***************
*** 927,939 ****
------------------------------
Soms kom je in Emacs in een recursief bewerkingsniveau terecht (Engels:
! `recursive editing level'). Dit is te zien in de moderegel aan de rechte
haken die om de haakjes van de naam van de hoofdmode staan. Dan staat er
bijvoorbeeld [(Fundamental)] in plaats van (Fundamental).
Type ESC ESC ESC Om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. Dit is
! een generiek `ontsnappingscommando'. Je kunt het ook gebruiken om extra
! vensters weg te gooien of om uit de minibuffer te komen.
>> Type M-x om in een minibuffer te komen, en type dan ESC ESC ESC
om er weer uit te komen.
--- 930,942 ----
------------------------------
Soms kom je in Emacs in een recursief bewerkingsniveau terecht (Engels:
! `recursive editing level'). Dit is te zien in de moderegel aan de vierkante
haken die om de haakjes van de naam van de hoofdmode staan. Dan staat er
bijvoorbeeld [(Fundamental)] in plaats van (Fundamental).
Type ESC ESC ESC Om uit een recursief bewerkingsniveau te komen. Dit is
! een algemeen `ontsnappingscommando'. Je kan het ook gebruiken om extra
! vensters te verwijderen of om uit de minibuffer te komen.
>> Type M-x om in een minibuffer te komen, en type dan ESC ESC ESC
om er weer uit te komen.
***************
*** 946,955 ****
* MEER INFORMATIE
-----------------
! We hebben geprobeerd je met deze uitleg precies genoeg informatie te geven
! om met Emacs te beginnen. De mogelijkheden van Emacs zijn zo legio dat
! het onmogelijk is nu alles uit te leggen. Emacs heeft zoveel nuttige
! mogelijkheden dat je er meer over zou kunnen willen leren. Emacs heeft
commando's om documentatie te laten zien over Emacs commando's. Deze
`helpcommando's' beginnen allemaal met C-h: `het Hulpteken'.
--- 949,958 ----
* MEER INFORMATIE
-----------------
! We hebben geprobeerd je met deze inleiding precies genoeg informatie te geven
! om met Emacs te beginnen. De mogelijkheden van Emacs zijn zo groot dat
! het onmogelijk is nu alles uit te leggen. Het kan zijn dat je meer over
! Emacs wil leren omdat ze zoveel nuttige mogelijkheden heeft. Emacs heeft
commando's om documentatie te laten zien over Emacs commando's. Deze
`helpcommando's' beginnen allemaal met C-h: `het Hulpteken'.
***************
*** 958,969 ****
vertelt welke hulp het allemaal te bieden heeft. Als je C-h hebt getypt
maar van gedachten veranderd bent, type je gewoon C-g om het af te breken.
! (Op sommige computers is de betekenis van C-h veranderd. Dat is een
! slecht plan, zeker als die verandering op alle gebruikers invloed heeft,
! en is dus een geldige reden om je beklag te doen bij de systeembeheerder
! of helpdesk. Als C-h intussen niet een bericht onderaan het scherm laat
! zien over mogelijke hulp, probeer dan de F1 toets (functietoets 1) of
! gebruik M-x help RET.)
De eenvoudigste hulp is C-h c. Type C-h, het teken `c' en een teken of
uitgebreid commando, en Emacs laat een zeer korte beschrijving van het
--- 961,972 ----
vertelt welke hulp het allemaal te bieden heeft. Als je C-h hebt getypt
maar van gedachten veranderd bent, type je gewoon C-g om het af te breken.
! (Op sommige computers is de betekenis van C-h veranderd. Dat is geen goed
! idee, zeker als die verandering op alle gebruikers invloed heeft, en is
! dus een geldige reden om je beklag te doen bij de systeembeheerder of de
! helpdesk. Als C-h intussen niet een bericht onderaan het scherm laat zien
! over mogelijke hulp, probeer dan de F1 toets (functietoets 1) of gebruik
! M-x help RET.)
De eenvoudigste hulp is C-h c. Type C-h, het teken `c' en een teken of
uitgebreid commando, en Emacs laat een zeer korte beschrijving van het
***************
*** 979,999 ****
Dit commando vertelt je `de naam van de functie'. Functies worden vooral
gebruikt om Emacs uit te breiden of aan de wensen van de gebruiker aan te
passen. Aangezien functienamen gekozen zijn om aan te geven wat de
! functie doet, zijn ze ook geschikt als erg korte documentatie; genoeg om
je te herinneren aan wat de commando's die je al geleerd hebt betekenen.
! Uitgebreide commando's zoals C-x C-s en (als je geen META, EDIT or ALT
! toets hebt) <ESC> v kunnen ook getypt worden na C-h c.
Om meer informatie over een commando te krijgen, type C-h k in plaats van
C-h c.
>> Type C-h k Control-p.
! Dit laat de documentatie van de functie zien, inclusief de naam van de
! functies, in een apart venster. Als je klaar bent met lezen, type C-x 1
! om van dat venster af te komen. Je hoeft dat natuurlijk niet meteen te
! doen. Je kunt ook eerst wat anders doen voordat je C-x 1 typt.
Hier zijn nog wat nuttige mogelijkheden van C-h:
--- 982,1002 ----
Dit commando vertelt je `de naam van de functie'. Functies worden vooral
gebruikt om Emacs uit te breiden of aan de wensen van de gebruiker aan te
passen. Aangezien functienamen gekozen zijn om aan te geven wat de
! functie doet, zijn ze ook geschikt als heel korte documentatie; genoeg om
je te herinneren aan wat de commando's die je al geleerd hebt betekenen.
! Uitgebreide commando's zoals C-x C-s en (als je geen META-, EDIT- of
! ALT-toets hebt) <ESC> v kunnen ook getypt worden na C-h c.
Om meer informatie over een commando te krijgen, type C-h k in plaats van
C-h c.
>> Type C-h k Control-p.
! Dit laat de documentatie van de functie, inclusief de naam van de functie,
! in een apart venster zien. Als je klaar bent met lezen, type C-x 1 om van
! dat venster af te komen. Je hoeft dat natuurlijk niet meteen te doen. Je
! kan ook eerst wat anders doen voordat je C-x 1 typt.
Hier zijn nog wat nuttige mogelijkheden van C-h:
***************
*** 1013,1073 ****
>> Type C-h a file<Return>.
Dit laat in een ander venster alle M-x commando's zien met `file' in hun
! naam. Je zult teken-commando's zien als C-x C-f naast de overeenkomende
commandonaam zoals find-file.
>> Type C-M-v herhaaldelijk om de tekst in het hulpvenster te verschuiven.
! >> Type C-x 1 om het hulpvenster weg te gooien.
* CONCLUSIE
-----------
Denk eraan dat je met C-x C-c gebruikt om Emacs te verlaten. Om tijdelijk
! een shell te krijgen en daarna weer in Emacs terug te komen, type C-x.
! De bedoeling van deze uitleg is dat ze begrijpelijk is voor alle nieuwe
! Emacs gebruikers. Als je dus iets onduidelijks bent tegengekomen blijf
! dan niet zitten en maak jezelf geen verwijten. Klaag erover!
* KOPIËREN
-----------
! (De Engelse versie van) deze uitleg is voorafgegaan door een lange reeks
! van Emacs tutorials, die begon met de uitleg die Stuart Cracraft schreef
voor de originele Emacs. Deze Nederlandse vertaling is gemaakt door
Pieter Schoenmakers <tiggr@ics.ele.tue.nl> op basis van de GNU Emacs 20.2
TUTORIAL.
(Wat nu volgt is een vertaling naar het Nederlands van de condities voor
! gebruik en verspreiding van deze uitleg. Deze vertaling is niet
gecontroleerd door een jurist. Er kunnen derhalve geen rechten aan de
vertaling worden ontleend, en de vertaling wordt gevolgd door het Engelse
origineel.)
! Deze versie van de uitleg valt onder copyright, net als GNU Emacs.
! Je mag deze uitleg distribueren onder bepaalde condities:
Copyright (c) 1985, 1996, 1997 Free Software Foundation
Iedereen mag letterlijke kopieën van dit document, zowel ontvangen als
! verspreiden, op elke medium, vooropgesteld dat de copyrightmelding en
! toestemmingsmelding niet aangetast worden en dat de verspreider aan de
! ontvanger dezelfde distributierechten verleent als aan hem verleend
door deze melding.
! Toestemming wordt verleend om gemodificeerde versies van dit document,
! of delen daarvan, te verspreiden, onder bovenstaande condities,
vooropgesteld dat ze ook duidelijk melding maken van degene die als
! laatste modificaties doorgevoerd heeft.
! De condities voor het kopiëren van Emacs zelf zijn complexer dan dit,
maar gebaseerd op dezelfde gedachte. Lees het bestand COPYING en geef
! vervolgens kopieën van Emacs aan al je vrienden. Help bij het uitroeien
! van softwarebeschermingspolitiek (`software eigendom') door vrije software
! te gebruiken, te schrijven en te delen!
(Engels origineel van de copyrightmelding en condities:
--- 1016,1076 ----
>> Type C-h a file<Return>.
Dit laat in een ander venster alle M-x commando's zien met `file' in hun
! naam. Je zal teken-commando's zien als C-x C-f naast de overeenkomende
commandonaam zoals find-file.
>> Type C-M-v herhaaldelijk om de tekst in het hulpvenster te verschuiven.
! >> Type C-x 1 om het hulpvenster te verwijderen.
* CONCLUSIE
-----------
Denk eraan dat je met C-x C-c gebruikt om Emacs te verlaten. Om tijdelijk
! een shell te krijgen en daarna weer in Emacs terug te komen, type C-z.
! De bedoeling van deze inleiding is dat ze begrijpelijk is voor alle nieuwe
! Emacs-gebruikers. Als je dus iets onduidelijks bent tegengekomen, blijf
! dan niet zitten en maak jezelf geen verwijten. Doe je beklag!
* KOPIËREN
-----------
! (De Engelse versie van) deze inleiding is voorafgegaan door een lange reeks
! van Emacs inleidingen, die begon met de inleiding die Stuart Cracraft schreef
voor de originele Emacs. Deze Nederlandse vertaling is gemaakt door
Pieter Schoenmakers <tiggr@ics.ele.tue.nl> op basis van de GNU Emacs 20.2
TUTORIAL.
(Wat nu volgt is een vertaling naar het Nederlands van de condities voor
! gebruik en verspreiding van deze inleiding. Deze vertaling is niet
gecontroleerd door een jurist. Er kunnen derhalve geen rechten aan de
vertaling worden ontleend, en de vertaling wordt gevolgd door het Engelse
origineel.)
! Deze versie van de inleiding valt onder copyright, net als GNU Emacs.
! Je mag deze inleiding verdelen onder bepaalde voorwaarden:
Copyright (c) 1985, 1996, 1997 Free Software Foundation
Iedereen mag letterlijke kopieën van dit document, zowel ontvangen als
! verspreiden, op elk medium, vooropgesteld dat de copyrightvermelding en
! de toestemmingsmelding niet veranderd worden en dat de verspreider aan de
! ontvanger dezelfde distributierechten verleend als aan hem verleend worden
door deze melding.
! Toestemming wordt verleend om veranderde versies van dit document,
! of delen daarvan, te verspreiden, onder bovenstaande voorwaarden,
vooropgesteld dat ze ook duidelijk melding maken van degene die als
! laatste veranderingen aangebracht heeft.
! De condities voor het kopiëren van Emacs zelf zijn ingewikkelder dan dit,
maar gebaseerd op dezelfde gedachte. Lees het bestand COPYING en geef
! vervolgens kopieën van Emacs aan al je vrienden. Help bij het uitroeien van
! softwarebeschermingspolitiek (`eigendom') door vrije software te
! gebruiken, te schrijven en te delen!
(Engels origineel van de copyrightmelding en condities:
***************
*** 1091,1099 ****
same spirit. Please read the file COPYING and then do give copies of
GNU Emacs to your friends. Help stamp out software obstructionism
("ownership") by using, writing, and sharing free software!)
-
- ;;; Local Variables:
- ;;; coding: latin-1
- ;;; End:
-
- ;;; arch-tag: 3399e308-e605-4125-8fbb-b2fe91ac3149
--- 1094,1096 ----
| [Prev in Thread] |
Current Thread |
[Next in Thread] |
- Update for TUTORIAL.nl,
Frederik Fouvry <=